АНУ, Висконсин муж, Мэдисон хот, 2010 оны 5 дугаар сарын 14 ((Райан Ж. Фоли, Ассошиэйтед Пресс) - Дундын танилуудаараа дамжуулан тархи, сэтгэл хөдлөлийн талаарх сүүлийн үеийн дэвшилтэт судалгааных нь талаар сонссоныхоо дараа Дээрхийн гэгээн Далай лам 1992 онд Ричард Дэвидсоныг Энэтхэг дэх өргөөндөө урьж, нэгэн асуулт тавьсан байна.
"Эрдэмтэд ихэвчлэн сэтгэл гутрал, түгшүүр, айдас зэргийг судалдаг. Харин аз жаргал, энэрэн нигүүлсэхүй зэрэг хүний эерэг чанаруудын шалтгааныг судлахад хүчээ зориулж яагаад болохгүй гэж?" хэмээн хилийн чанадад буй Төвөдийн оюун санааны удирдагч асуужээ.
"Би түүнд олигтой хариулт өгч чадаагүй" хэмээн Висконсин-Мэдисоны Их Сургуулийн неврологи судлаач Дэвидсон дурсав.
|
Тэр цагаас хойш Дэвидсон Далай ламын буддын шашин болон өрнийн шинжлэх ухааны хооронд холбоо тогтоох ажилд хамтран зүтгэх болжээ. Энэ амралтын өдрүүдэд Дээрхийн гэгээн тус их сургуулийн Вайсман Төвд байрлах "Эрүүл Оюун Ухааныг Судлах Төв"-ийг нээх юм байна. Тус төвд арав гаран судлаачид оюун ухааны эерэг чанаруудын цаадах шинжлэх ухааны үндэслэлийг судлах аж. Дэвидсон ярьснаар энэ төв нь тархины дүрслэлийн лабораторийн дэргэд бясалгалын өрөө бүхий дэлхийн цорын ганц төв болох юм байна.
Дэвидсоны судалгаа нь буддын шашны лам нар болон бусад туршлагатай бясалгаачдын дасгал сургуулилалт нь сэтгэцийн эрүүл мэндэд хэрхэн нөлөөлдөг болохыг олж мэдэх зорилгоор тэдний тархины дүрслэлийг буулгаж байжээ.
Түүний багийн нээлтүүд нь бясалгал болон бусад "бясалган тайтгарах дадлууд" (contemplative practices) нь энэрэн нигүүлсэх, ухамсарлах, зөөлөн сэтгэл болон анхаарал төвлөрөлтийг сайжруулж чадна гэдгийг харуулсан байна. Эдгээр нь насанд хүрсэн тархи ч гэсэн туршлага, сургалтаар дамжуулан өөрчлөгдөж болно гэсэн үзэл баримтлалыг дэмждэг.
"Тэр бясалгалын талаар сонирхолтой нээлтүүд хийсэн бөгөөд би түүнийг маш сайн шинжлэх ухаан хийж байна гэж бодож байна" гэж 2001-2008 оны хооронд тус их сургуулийн канцлер байсан, мөн Висконсиний Нээлтийн Хүрээлэнгийн түр захирал-аар ажиллаж буй Жон Уайли хэлэв.
Анх "дэлхийн хэмжээнд түүний олон тооны хамт олон нь сэжиглэж, үүнийг хатуу шинжлэх ухаанд хангалттай үндэслэхгүй байна гэж бодож байсан. Тэр тэднийг буруу гэдгийг нотолсон" хэмээн Уайли хэлжээ.
Дээрхийн гэгээн энэхүү айлчлалаараа уламжлалт Буддын бясалгалын дадлуудын судалгаа-г сурталчилж, эрдэмтдийг илүү ёс зүйтэй, амар амгалан ертөнц бий болгоход туслахыг уриалж буй цаг үедээ ирж байна.
2006 онд Time сэтгүүл-ийн хамгийн нөлөө бүхий 100 хүн-ий нэгээр нэрлэгдсэн Дэвидсон энэ жил Дээрхийн гэгээн-тэй хамт таван удаагийн шинжлэх ухааны арга хэмжээ-нд оролцох юм байна.
Фэцэр Хүрээлэн (Fetzer Institute) хэмээх Мичиганы ашгийн бус байгууллагаас Дэвидсон-д $2.5 сая долларын тэтгэлэг олгосон, өмнө нь Өвчнийг Хянах, Сэргийлэх Төв (Centers for Disease Control)-ийн албан тушаалтан байсан Дэвид Аддис: "Түүний Далай лам-тай тогтоосон харилцаа нь түүний хийж буй хатуу шинжлэх ухаан-д олон нийтийн асар их нөлөөг авчирч байна" гэжээ.
Гэсэн хэдий ч Дэвидсон-ы Далай лам-тай тогтоосон харилцаа маргаантай хэвээр байна. Тэрээр 2005 онд болсон нейрошинжлэх ухааны хуралд Далай лам-ыг илтгэл тавихыг урихад, олон арван судлаач эсэргүүцлийн өргөдөл-д гарын үсэг зуржээ.
Уг шүүмжлэлүүдийн зарим нь Далай лам-ын Төвөд-ийн талаарх байр суурьтай улс төрийн хувьд санал нийлдэггүй Хятад судлаачид-аас үүдэлтэй байсан. Харин зарим нь үүнийг итгэл үнэмшил-ийг шинжлэх ухаантай зохисгүй хольж байна гэж үзжээ.
Өглөө бүр бясалгадаг боловч өөрийгөө Буддын шашныг дагаж мөрдөгч гэж үздэггүй Дэвидсон нь өөрийн судалгааны үр дүнд сонирхолтой хүнтэй хэтэрхий ойр байгаа гэсэн шүүмжлэлд мөн өртөж байв.
Далай Ламын Шинжлэх Ухаанд Үнэнч Хадгалах Байдал
Дэвидсон хэлэхдээ, Далай лам-ын шинжлэх ухаанд үнэнч байх нь түүний хэмжээний шашны удирдагч-ын хувьд гайхалтай бөгөөд Далай лам нь шинжлэх ухааны баримтаар үгүйсгэгдсэн Буддын шашны аливаа хэсгийг орхиход бэлэн гэдгээ хэлсэн гэдгийг тэмдэглэжээ.
Дэвидсон: "Тэрээр мөн бясалгалын хязгаарлагдмал талуудыг хамгийн түрүүнд онцолдог. Энэ нь бүхнийг эмчлэх, бүхнийг бүтээх зүйл биш бөгөөд эрүүл мэндэд маш хязгаарлагдмал нөлөөтэй гэдгийг хэлдэг" гэв.
Дэвидсон өөрийн судалгааг бодит амьдралын нөхцөл байдалд туршихад бэлэн байна. Тус төв ирэх намар орон нутгийн тавдугаар ангийн багш нар-ыг сургаж эхлэхээр төлөвлөж байгаа бөгөөд энэ нь тэдний сурагчдын дунд тэвчээр болон тайвшрах зэрэг чадваруудыг төлөвшүүлэх зорилготой юм.
Мэдисоны нийтийн сургуулиудын бага сургуулийн захирлын туслах Сью Эйбпланальп: "Бид сурагчид хэрхэн тайвширч, ингэснээр суралцахдаа илүү анхаарал төвлөрүүлж чадна гэдгийг харуулсан түүний судалгаанд үнэхээр сонирхол татагдаж байна" гэжээ.
Хэвлэлийн эрх хуулиар хамгаалагдсан, The Associated Press, 2010 он.
