Энэтхэг, Ладак, Лех, Шевацел Фодран - Өнөө өглөө Дээрхийн гэгээнтэн Далай лам Дели хотоос нисэж, 10:30 цагийн үед Лех хотод хүрэлцэн ирлээ. Түүнийг нисэх буудал дээр Ладакын Буддын шашны нийгэмлэгийн удирдлага Тикси ринбүүчи, Таглун Матрул ринбүүчи, Таглун Цетрул ринбүүчи, Жадо ринбүүчи, Друкпа Хамдрак ринбүүчи нар болон Өөртөө засах хөгжлийн зөвлөл (LAHDC)-ийн тэргүүн, хуульч Адв Таши Гялцэн, Парламентын гишүүн Жамъян Цэрэн Намжил, Төвөдийн хилийн чанад дахь Засгийн газрын төлөөлөгч Дондов Даш нар угтан авав.
Нисэх буудлаас Шевацел Фодран хүртэлх замын хоёр талаар гоёлын хувцсаа өмссөн нутгийн олон арван мянган төвөд, ладак иргэн хадаг барин Дээрхийн гэгээнтнийг угтлаа.
Аэропортоос цаг хагас орчим явж Фодранд ирэхэд Тикси ринбүүчи, Ладакын Буддын шашны нийгэмлэгийн төлөөлөгч Түвдэн Цэвээн, Төвөдийн хилийн чанад дахь Засгийн газрын төлөөлөгч Дондов Даш нар Далай ламд мандал өргөлөө. Дээрхийн гэгээнтэн инээмсэглэн ийн өгүүлэв:
Ойрдоо тал нутгийг үүл бүрхэж, бороо хур ихтэй байсан болохоор учраас цэлмэг хөх тэнгэрийг санагалзсан байлаа. Нам дор газар маш бүгчим, чийглэг байсан болохоор Ладакт ирэхийг үнэхээр хүссэн. Энд дахин цэлмэг хөх тэнгэрийг харж чадах болсондоо баяртай байна.
Одоо би энд байна. Олон ч танил царайг олж харлаа. Та бүхэн гэрэл гэгээтэй, эрч хүчтэй харагдаж байна. Же ринбүүчигийн бичсэн нэгэн шүлэг санаанд буулаа:
Бурхан багшийн сургаал түгсэн хийгээд орон бүхэнд
Тэрчлэн түгсэн боловч доройтсон газар бүхэнд
Бодийн их нигүүлсэнгүй сэтгэлийн угаас би бээр
Тэнсэлгүй ачтай эл номыг тайлбарлаж чадах болтугай.
Бурхны шашин өнөөдөр Ладакт наран мэт гэрэлтэж байгаа ч цаг хугацаа өнгөрөхийн хэрээр хүмүүс боловсрол, бясалгалын тал дээр хойрго болохыг үгүйсгэх аргагүй. Ладакчууд гүнзгий сүсэг бишрэлтэй тул та бүхэнд туслах хүсэлдээ хөтлөгдөн энд хоёр долоо хонохоор төлөвлөсөн. Гэхдээ хэрхэхийг харцгаая.
Жил бүр хийдэг Жигжидийн нямба бүтээлээ ч энд үйлдье гэж бодож байна. Хэрвээ боломж олдохгүй байлаа ч гэсэн өдөр тутмын бодь сэтгэл, хоосон чанарын бясалгалаа хийх болно. Амьдралыг минь чиглүүлэгч энэ хоёр бясалгалаа би үргэлжлүүлэх болно.
Ладакчууд нэгэн үзүүрт сэтгэлээр шашиндаа сүсэглэдэг ард түмэн тул та бүхэндээ “Гурван дээд суртгаал”, “Хутагтын дөрвөн үнэн”, “Хоёр үнэн”-ний номыг айлдах бодолтой байна. Та бүхний чин сүсэг, миний сэдэл хоёрын нэгдэл үр өгөөжтэй байх болов уу гэдэгт итгэж байна.
Би зүүдэндээ өөрийгөө 100, 110 наслах боломжтой гэсэн шинж тэмдгүүдийг ажигласан.
Хэрвээ цаг агаар ээлтэй байвал би энд гурван долоо хоног орчим саатаж магадгүй. Дээр хэлсэнчлэн ладакчууд та бүхэн чин сүсэг бишрэлтнүүд болохоор намайг хараад баярладаг, би ч тэр хэрээр аз жаргалтай болдог. Энд хуран чуулсан лам хуврагууд, ард иргэдийг хараад баяртай байна.
Хятадад бурхны шашныг сонирхох хүмүүсийн тоо өсөн нэмэгдсээр байна. Хэдийгээр Засгийн газраас нь Төвөдийн шашин, соёлыг үндсээр нь таслан зогсоохыг хичээж байгаа ч буддизмыг сонирхох нь нэмэгдсээр байгаа талаар Ланжоугийн нэгэн профессор надад хэлсэн билээ.
Өнгөрсөн хугацаанд Хятадын эрх баригчид “урвагч Далай лам” гэж нэрлэдэг байсан бол сүүлийн үед энэ нэр томьёог хэрэглэхээ больсон бололтой. Далай ламд итгэх хятад иргэдийн тоо нэмэгдэх болсон нь Хятадын засгийн газрын намайг хардаг өнцөгт үл нийцэж байх шиг.
Тиймээс би ойрын ирээдүйд Лхаст зочлох боломжтой юм шиг санагдах. Гэхдээ тэнд очлоо ч үлдэх бодолгүй байна. Харин Энэтхэгт эргэн ирж, Ладакт дахин дахин зочлохыг илүүд үзнэ.
Дээрхийн гэгээнтэн Далай лам Ладакт газардсаныхаа ийн айлдлаа.
Англи хэлнээс орчуулсан Г.Оюунгэрэл
