Энэтхэг, Жайпур муж, Ражастан хот - 2011 оны 2 дугаар сарын 13 (TNN). Төвөдийн шашны тэргүүн, Нобелийн энх тайвны шагналт Дээрхийн гэгээн XIV Далай лам “Төвөдийн хэрэг бол насан туршийн минь үүрэг хариуцлага” гэж мэдэгдэв.
Тэрээр цах тахлын улмаас гэрээсээ гарахгүй байх шаардлагатай болсон ч Бямба гарагт Кларкс Амер зочид буудалд зохион байгуулагдсан “Шинэ мянганы ёс суртахуун” сэдэвт олон нийтийн уулзалтад үг хэлжээ.
“Бид БНХАУ-аас салан тусгаарлахыг бус, харин хүний үндсэн эрхээ хамгаалуулах, төвөд, буддын соёл, төвөд хэл, хүрээлэн буй орчноо бүрэн баталгаатайгаар хадгалахыг зорьж байна. Өнгөрсөн түүхийн олон хувилбар бий. Бидний зорилго бол бүхэл бүтэн төвөдийн бүс нутагт автономит эрх эдлэх явдал” хэмээн айлдав.
Зураг. Дээрхийн гэгээн XIV Далай лам Энэтхэгийн Жайпур муж дахь Санганэр онгоцны буудалд ирж буй агшин. Гэрэл зургийг TNN.
“Хятадын Засгийн Газраас биднийг “Агуу Төвөд” хэмээхийг шаардсан гэж буруутгадаг. Гэвч бид хэзээ ч ийм үг хэрэглэж байсангүй. Энэ бол Хятадын Засгийн Газрын гаргасан нэр томьёо. Энд тодорхой хэмжээний буруу ойлголцол бий.
Хятадууд Төвөдийн нэг хэсэг болох Шэтанг (Баруун Төвөд)-д анхаарал хандуулдаг ч бид төвөд хүмүүсийн хувьд зүүн, зүүн хойд нутгаас ирсэн олон янзын хүмүүс юм. Бид ердөө л бүх төвөд нутгийн ард иргэд адил тэгш эрхтэйгээр өөрсдийгөө авч явах боломжтой байхыг хүсэж байна. Энэ нь автономит Төвөд дэх 2 сая, БНХАУ-ын өөр дөрвөн мужид тархан амьдарч буй 4 сая, нийт 6 сая төвөд хүнийг хамарна” гэж тайлбарлав.
Бусад амлалт, зорилгынхоо тухай хэлэхдээ, “Хүний үнэт чанарыг түгээх, шашин хоорондын эв нэгдлийг дэмжих хоёр бол миний насан туршдаа тууштай баримтлах үнэт зорилго” хэмээн мэдэгдэв.
“Сүүлийн хоёр зуун жилд технологи асар их хөгжсөнд талархаж байгаа ч энэ нь хүн төрөлхтөнд ихээхэн сүйтгэл авчирч, айдас түгшүүрийг улам бүр нэмэгдүүлсэн хэмээн үзэж байна.
Хүн төрөлхтний түүх эхэлсэн цагаас л зохион байгуулалттай хүчирхийлэл байсаар ирсэн. Гэвч тэр үед зовлонгийн цар хүрээ хязгаарлагдмал байв. Харин ХХ зуунд цөмийн хүчийг ашигласнаар сүйрэл учруулах чадвар хэд дахин нэмэгдсэн шүү дээ”.
Өөрийгөө “Энэтхэгийн элч, энэ газрын хүү” хэмээн тодорхойлсон Дээрхийн гэгээн XIV Далай лам Энэтхэгийг дэлхийн үлгэр жишээ орон гэж нэрлэв.
“Энэрэх сэтгэлд суурилсан ахимса буюу хүчирхийллийг үл хүлцэх байдал, шашин хоорондын эв нэгдэл бол шинэ мянганы ёс суртахууны чиглүүлэгч зарчмууд. Би энэхүү ахимса, шашин тэвчих ухааныг Энэтхэгээс сурсан юм” хэмээн айлдав.
Гэвч тэрээр Энэтхэгийн жинхэнэ өөрчлөлт хөдөө орон нутагт л болох ёстой хэмээн үздэг аж. Мөн тус улсын шашны удирдагчид кастын систем, сүйт бүсгүйн хөрөнгийн уламжлал (жирэмтгэлэг)-ыг халж, арилгахад дуу хоолойгоо өргөх ёстой хэмээн зөвлөв.
“Одоо би тэтгэвэртээ бүрнээ гарахыг төлөвлөж байгаа. Энэ нь хэдхэн сарын дараа илүү тодорхой болно. Гэхдээ санаа зовниж буй хүмүүст хандаж хэлэхэд “Би бол төвөд хүн. Улс төрийн нөхцөл байдал ямар ч байлаа гэсэн Төвөдийн төлөөх миний амлалт насан туршид минь үргэлжлэхийг баттай хэлэх байна” хэмээн айлдлаа.
Англи хэлнээс орчуулсан T.Ялгуун
