Энэтхэг, Химачал Прадеш, Дарамсала, Тэгчэн Чойлин - Өчигдөр энэ жилийн Нобелийн Энх тайвны шагналтнууд тодорсны дараа Дээрхийн гэгээн Далай лам Беларусийн Алес Бяляацки, Орос дахь хүний эрхийг хамгаалах байгууллага “Мемориал”, Украйн дахь хүний эрхийг хамгаалах төв “Иргэний эрх чөлөөний төв”-д тус тус чин сэтгэлийн халуун баяр хүргэж, захидал илгээлээ.
“Хүн бүр үндсэн хэрэгцээгээр хангагдах, хүчирхийллээс ангид аюулгүй байх эрхтэй хийгээд тэдгээр эрх нь оролцоог хангах, харилцан хамааралтай байх, бүх нийтийг хамарсан байх шинжээр илэрхийлэгдэнэ” хэмээн айлдав.
“Тэдний оруулсан хувь нэмрийг үнэлсэн явдал нь Нобелийн хороо энх тайван, эрх чөлөө, ардчилал зэрэг хүний үндсэн үнэт зүйлсийг дэмжихэд иргэний нийгмийн ач холбогдлыг дэлхий дахинд тод томруунаар харуулж чадлаа.
Бид маш олон саад бэрхшээлтэй тулгарч байна” гээд Дээрхийн гэгээн цааш үргэлжлүүлэн, “Зарим байгалийн гамшгийг бид хүлээн зөвшөөрч, сэтгэлийн хатаар нүүр тулахаас өөр аргагүй болжээ. Өөрсдийн үл ойлголцлоос үүссэн, өөрсдөө бий болгосон асуудлыг засаж залруулах боломжтой билээ. Эдгээр асуудал нь шашин, улс төр, үзэл санааны зөрчлөөс урган гардаг ба өчүүхэн жижиг ашиг сонирхлын зөрчлөөс болж бие биетэйгээ тэмцэлдэж, биднийг нэгэн гэр бүл мэт нэгтгэж байдаг хүмүүнлэг ёсыг умартахад хүргэж байна.
Өнөөдөр ардчиллын үнэт зүйлс, нээлттэй нийгэм, хүний эрхийг хүндэтгэх, тэгш эрх зэрэг нь дэлхийн нийтийн үнэт зүйлс болжээ. Хүний сайн сайхны төлөөх үндсэн үнэт зүйлс болон ардчиллын үнэт зүйлсийн хооронд нарийн нягт уялдаа холбоо байдаг. Ардчилал буй газар оронд иргэд нь үндсэн үнэт зүйлсээ таниулан илэрхийлэх боломж илүү нээлттэй, хүний үндсэн үнэт зүйлс давамгайлж буй газарт ардчиллыг бэхжүүлэх бололцоо ч илүү байдаг. Хамгийн чухал нь ардчилал бол дэлхийн энх тайвныг хадгалан хамгаалах хамгийн үр нөлөөтэй тогтолцоо юм.
Бүхий л хэв загвар бүхий нийгмийн тогтолцоонд хүний үндсэн эрхийг бэхжүүлэхэд соёл шашны өөр өөрийн онцлог бүхий олон талт байдал нь өөрийн хувь нэмрээ оруулж байна. Шашин, соёлын олон талт баялаг үндэс суурь нь хүн төрөлхтнийг нэгэн гэр бүл мэт нэгтгэж байдаг хүний үндсэн зарчмуудтай холбоотой байдаг. Хүний эрхийн асуудал нь бидний үндсэн суурь зарчим учраас үзэл бодлын зөрүү энд байх ёсгүй. Бид бүгдэд нэгэн адил хэрэгцээ шаардлага, тэрчлэн нэгэн адил сэтгэлийн зовлон ч байдаг. Нийгмийн байр суурь, хүйс, шашин шүтлэг, арьсны өнгөөс үл шалтгаалан бид зовлонг үл хүсэж, жаргалыг хүсдэгээрээ адил”.
Дээрхийн гэгээний захидлаа ийн өндөрлүүлэв.
“Энэ жилийн Нобелийн Энх тайвны шагналыг хүртсэн гурван эрхмийг Нобелийн Энх тайвны шагналтнуудын нийгэмлэгтээ урьж байна. Энэхүү шагнал нь хүн бүрд урам зориг өгч, асуудлыг яриа хэлэлцээрийн замаар хүмүүнлэг үүднээс хийх нь бүх талд харилцан ашигтай үр дүнг бий болгож, улмаар аз жаргалыг бий болгохыг бидэнд сануулж буй хэрэг билээ”.
