Энэтхэг, Бихар, Бодьгаяа – Энэ удаагийн Бодьгаяа дахь айлчлал нь Бат Оршил өргөх ёслолоор өндөрлөж байна. Бат Оршил өргөх ёслолыг Төвөдийн Төв Захиргаа, Намжал дацан, Шелкар Нгашав нутгийн иргэд хамтран зохион байгуулж байгаа ажээ. Төвөдийн Төв Захиргааны тэргүүн (сижон) Лувсан Сэнгэ, Намжал дацанг төлөөлж Тэнзин Табкей, Шелкар Нгашав нутгийг төлөөлж Чусан ринбочэ нар Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламыг Гандан Пэлжээлин дацангаас номын айлдварын талбайд урин залав. Намжал дацангийн лам хуврагууд бүрээ бишгүүр татаж, хүндэтгэлтэйгээр угтсан юм.
Бат Оршил өргөх ёслолыг удирдан явуулах хүмүүс буюу Гандан Ширээт Жэвүн Лувсан Тэнзин, Намжал дацангийн хамба лам Тамток ринбочэ, ТТЗ-ны тэргүүн Лувсан Сэнгэ нар Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламын сэнтийний өөдөөс харан суусан байлаа. Тэдний ард Төвөдийн зургаан их дацангийн хамба лам нар, мөн хоёр Жүд дацангийн Лама Умзе, Намжал дацангийн унзад лам нар голлон сууж хурлын уншлага уншиж байв. Ёслолын эхэнд Гандан Ширээт Лувсан Тэнзин Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламд лагшин, зарлиг, таалалын шүтээн өргөлөө.
Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам олон нийтэд хандан:
“Энэ удаагийн Бат Оршил өргөх ёслолд Төвөдийн сахиусууд болох Найчун, Нинчен Танлха зэрэг сахиусууд бууж оролцоно. Төвөдүүд бид болон сахиусууд Төвөдийн төлөө хүчин чармайлт гаргах үүрэг хариуцлага хүлээсэн юм.”
“Би заримдаа Энэтхэгийн найз нарт Шива тэнгэрийн орон нь Кайлаш уул бөгөөд энэ нь Төвөдөд байдаг, Энэтхэгчүүдийн шүтэн дээдлэдэг ариун Ганга мөрөн Төвөдөөс эхтэй гэж хэлдэг юм. Харин Төвөдүүд бид Энэтхэгт төрөн гарсан Бурхан Багшийг шүтдэг. Энэ бүгд Энэтхэгчүүд болон Төвөдүүд бид эртнээс онцгой холбоотой байж ирснийг харуулж байна.”
“Найчун Дорж Дагдан болон II Далай Лам Гэндүнжамц нар анх холбоо тогтоосон байна. 12 Дэнма сахиус эртнээс Төвөдтэй холбоотой байжээ. Тиймээс энэ удаагийн Бат Оршил өргөх ёслол нь дан ганц хүн бус сахиус тэнгэрүүд хамтарсан, мөн зөвхөн цагаачлан гарсан төвөдүүд бус эх нутагтаа үлдсэн, надад итгэл сүсэгтэй олон сая төвөд иргэд хамтарч байна гэж бодоорой. Би та бүхний хамт өнө удаан наслахыг хүсэн залбирах болно. Мөн Хималайн бүс нутгийн ард түмэн ч гэсэн сайн залбираарай.”
Удалгүй Цэрин Че-Аа сахиус гарч ирэв. Тэрээр сэнтийний өмнө бүжсэний дараа Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламд мэхийн мөргөлөө. Дараа нь тэрээр Гандан Ширээт Лувсан Тэнзин, Гандан Ширээт асан Ризон ринбочэ, Бутаны Жанлин ринбочэ, Шарзэ болон Жанзэ цорж нар, Самдон ринбочэ, Цава Осер ринбочэ, мөн Сижон Лувсан Сэнгэ нарыг Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламын сэнтийний өмнө урьж хамтдаа түүнд бат оршихын бэлэгдэл зан үйл хийн залбирав.
Дараа нь 12 Дэнмагийн нэгэн сахиус буув. Түүний дараа Найчун Дагдан буув. Тэрээр өөрийн зангаараа исгэрч, мөн Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламын өмнө нум сумаа барин бөхийн мөргөж байлаа. Найчун мөн адил Сажа Тизин, Гандан Ширээт, Жанлин ринбочэ, Гүндэлин Тацак ринбочэ, Осер ринбочэ, Сижон Лувсан Сэнгэ нарыг урьж хамтда Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламд Бат Оршил өргөх ёслол үйлдсэн юм. Хүмүүс суудалдаа эргэж суусны дараа Найчун сахиус Нинчен Танлхагийн хамт Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламыг өнөд оршихын бэлэгдэл зан үйл хийв.
Энэ удаагийн Бат Оршил өргөх ёслол нь насны гурван бурханы нэг Цагаан Дарь Эхийн үүднээс байлаа. Гандан Ширээт Лувсан Тэнзин гол өргөлийн зүйл буюу өлзийт найман тахил, хаан төрийн долоон эрдэнэ зэргийг Дээрхийн Гэгээнтэнд өргөв. Үр жимсийн тахилыг Дээрхийн Гэгээнтэн амсан авав. Урт наслахын бэлэгдэл болсон зарим тахилыг өргөх үедээ Гандан Ширээт урт наслахуйн ерөөлийн номыг уншин өргөлөө.
Гандан Ширээтийн дараа Намжал дацангийн хамба лам болон Сижон нар Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламд лагшин, зарлиг, таалалын шүтээн, мөн мандал өргөв. Тэдний дараа Сажын уламжлалын тэргүүн Сажа Тизин, Цагаачлал дахь Төвөдийн парламентийн дарга Пема Жунней, ТТЗ-г төлөөлж Нгаван Рабгяал, мөн Намжал дацангийн лам хуврагууд, дараа нь Сойпа ринбочэ Дээрхийн Гэгээнтэнд мөнгөөр бүтээсэн Номын хүрд өргөсөн юм.
Дараа нь энэ хэдэн өдрийн туршид хүнд ажиллаж Дээрхийн Гэгээнтний айлдварыг хинди, солонгос, вьетнам, испани, япон, франц, орос, итали, португали, зонгар, монгол, англи хэл рүү орчуулсан орчуулагч нарын баг Дээрхийн Гэгээнтэнд хадаг барин мөргөв.
Дараа нь “Далай Лама Траст” сангийн нарийн бичгийн дарга Жамбел Лхүндүп зохион байгуулагч нарыг төлөөлөн энэ удаагийн номын айлдварын орлого, зардлыг төвөд, англи хэлээр уншиж танилцуулсан юм. Тэрээр үлдэгдэл 3 сая рупийг дараа жилийн номын айлдварт зарцуулахаар болсныг мэдэгдлээ.
Бат Оршилын төгсгөлд Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам сэнтийнээсээ бууж явган морилохдоо олон нийтийн зүг мишээн инээмсэглэж, заримтай нь ярилцан явсаар машиндаа суусан юм.
2019 оны 1 дүгээр сарын 2-нд Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Дели хотоор дамжин Дарамсала буу буцна.
