Энэтхэг, ХП, Дарамсала – Делид байрладаг Залуу Хатагтай Нарын Байгууллагын (ЗХНБ) гишүүн 75 залуу бүсгүйчүүд Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламд өнөөдөр өглөө бараалхав. ЗХНБ нь төрөл бүрийн мэргэжлийн болон бизнесийн талбар дахь залуу эмэгтэйчүүдийг хооронд нь нэгтгэн холбосон байгууллага юм. Энэхүү байгууллага нь залуу эмэгтэйчүүдийн дунд бизнесийн болон мэргэжлийн амжилт бүтээлийг дэмжих, эмэгтэйчүүд ба нийт нийгмийн эдийн засгийн ахиц дэвшлийг хурдасгах, эмэгтэйчүүдэд өөрсдийн хүчтэй, давуу талуудыг ойлгуулан мэдрүүлэх зорилготой юм.
Дээрхийн Гэгээнтэн зааланд морилоод зочидод найрсагаар “Өглөөний мэнд” гэж мэндчилсний дараа бүгдийг суухыг хүслээ. Үүний дараа төлөөлөгчдийн нэг түүнд “Эмэгтэйчүүд Энэтхэгийг өөрчилж байна” гэсэн нэртэй ХНБ-ын тайланг бэлгийн хамт өргөн барив.
Дээрхийн Гэгээнтэн өөрийн үгээ дараах онцлох тайлбараар эхэлсэн юм.
“Бид өнөөдөр 21-р зуунд амьдарч байна. Харин 20-р зууныг эргэн харвал хүчирхийлэл, айдас хүйдсээр дүүрэн он жилүүд байжээ. Тиймээс бид энэ зууныг хүчирхийлэл үгүй, хайр энэрэл дүүрэн цаг үе болгох хэрэгтэй. Хайр энэрэлийн тухайд ярихад эмэгтэйчүүд бусдын өвчин зовлонд илүү мэдрэг, мэдрэмжтэй ханддагийг шинжлэх ухааны баталгаа харуулж байгаа. Үнэхээр ч хүн төрөлхтний түүхэнд ихэнх баатрууд буюу алуурчид эрэгтэйчүүд байсан бол эмэгтэйчүүд бусдын сайн сайхан байдалд байнга санаа тавьсаар ирсэн билээ.”
“Энэ зуунд бид хайр энэрэлийг түгээн дэмжихэд тусгайлан сайтар анхаарал, хүчин зүтгэл гаргах хэрэгтэй бөгөөд эмэгтэйчүүд үүнд манлайлах үүрэгтэй юм. Тэд гэртээ суулгүйгээр боловсролыг дэмжин өөрсдөө боловсрон хөгжих ёстой.”
“Хэдэн жилийн өмнө Францын эмэгтэйчүүдийн сэтгүүлийн эрхлэгч надаас хэзээ нэгэн цагт эмэгтэй Далай Лам тодрох болов уу гэж асуухад би “Хэрэв их үр дүнтэй байх юм бол байж болно шүү дээ” гэж хариулсан. Төвөдийн түүхэнд Самдин Доржэ Пагмогийн уламжлалын тэргүүнээр эмэгтэй хүн хойд төрлөөр нь тодорч заларч байсан тохиолдол бий.”
“Бурхан Багш эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүст ижил тэгш эрхийг олгож байсны тод жишээ нь эрэгтэйчүүдэд гэлэн, эмэгтэйчүүдэд гэлэнмаа сахил ижил тэнцүү хүртээж байсан явдал юм. Хэдийгээр өнөөгийн Төвөдийн шашны уламжлалд гэлэнмаа сахилыг сэргээх ажлыг би өөрөө хийж чадаагүй ч эмэгтэй хуврагууд болон нийт эмэгтэйчүүдийн боловсролыг дэмжихэд сайн үүрэг гүйцэтгэсэн гэж боддог. Үүний үр дүн бол өнөөдөр шашны боловсролын хамгийн дээд хэргэм болсон гэвшмаа цол хүртсэн эмэгтэй хуврагууд нар маань билээ.”
Дээрхийн Гэгээнтэн цааш тайлбарлан ярихдаа өнөөдөр амьдарч байгаа 7 тэрбум хүн бүр эхээс төрсөн бөгөөд эхийн бидэнд өгдөг хайр энэрэл биднийг үхэн үхтэл халуун дулаанаар хамт оршдог бол ээж нь орхисон, эсвэл нялх байхад нь таалал төгссөн хүмүүсийн хувьд энэ нөхцөл бүхий л амьдралынх нь туршид сөрөг, эмзэг байдлаар нөлөөлдөгийг онцлон өгүүллээ.
Тэрээр өөрийн эхийн хайр энэрэлийг дурсаад:
“Миний ээж ихэд зөөлөн дулаан сэтгэлтэй хүн байсан. Тухайн үед би айлын хамгийн бага нь байсан тул надад онцгойлон зөөлөн ханддаг байсан юм. Манай тосгонд сургууль байгаагүй тул ээж маань бичиг үсэг мэддэгүй ч төрөлхийн энэрэх сэтгэлтэй нэгэн байсан. Надад тоглох тоглоом үгүй тул ээж маань талбай дээр ажиллах, эсвэл малаа хариулах үед би үүрүүлдэг байлаа. Бид нар ээжийнхээ уурлаж бухимдаж байхыг нэг ч удаа хараагүй. Тэрээр бидэнд, мөн манай хөршүүдэд сайхан ханддаг байв. Өлсгөлөнгийн үеэр ядарч зүдэрсэн хүмүүс гуйлга гуйхад ямар нэг идэх зүйл заавал олж өгдөг байв. Ээжийнхээ ачаар л би өнөөдөр ийм аз жаргалтай, инээд дүүрэн хүн болсон билээ.”
Дээрхийн Гэгээнтэн шашны уламжлал, ёс заншлын үүднээс эмэгтэйчүүдийг ялгаварлан гадуурхах нь буруу зүйл гэдгийг дурьдаад Брахма тэнгэр каст бүрийн эх үүсвэр юм бол кастын систем дээр үндэслэн эмэгтэйчүүдийг ялгаварлах нь утгагүй, авцалдаагүй болохыг тодруулав. Бас тэрээр нэмж эмэгтэйчүүдийг дорд үзэх нийгмийн ёс заншлийг шүүмжлээд үүнийг зөвхөн эмэгтэйчүүдийн оролцоо бүхий боловсролоор дамжуулан өөрчилж болно гэсэн юм. Төгсгөлд нь улс төрд илүү олон эмэгтэйчүүд байр суурь эзлэх ёстойг зөвлөв.
ЗХНБ-ын тэргүүлэгч Аташи Сараф Сингханиа Дээрхийн Гэгээнтэнд тэдэнтэй цаг гарган уулзаж байгаад нь талархаад Свами Вивеканандагийн “Эмэгтэйчүүдийн нөхцөл байдал сайжрахгүй бол дэлхийн сайн сайханд хэзээ ч хүрч чадахгүй.” гэдэг үгийг эш татсаны дараа ЗХНБ-ын гишүүд арилжаа, бизнесийн бүхий л чиглэлд ажиллаж буй залуу эмэгтэйчүүд бүрийг зоригжуулан дэмжихийг хүсэж ажиллаж байгаагаа Дээрхийн Гэгээнтэнд тайлбарласан юм.
Эмэгтэйчүүдийн асуултанд хариулж байхдаа Дээрхийн Гэгээнтэн урам сэдэл өгөхөд алсын хараатай эрмэлзэл чухал болохыг онцоллоо. Бид 2029 оны дэлхий ямар байхыг өнөөдөр төсөөлөөд одооноос эхлэн энэ зууны дунд гэхэд дэлхий маань илүү аз жаргалтай, амар амгалан байхыг зорьж ажиллах хэрэгтэйг тэрээр сануулсан юм.
Өнөөдөр тулгарч буй олон асуудлууд бидний өөрсдийн үйлдлээс хамаатай. Олон ялгаатай шашны уламжлалуудын хооронд эв зохицлыг ханган оршиж буй чөлөөт, ардчилсан Энэтхэг улсыг бишрэн хүндэтгэдэг өөрийн байр сууриа Дээрхийн Гэгээнтэн илэрхийлсэн юм. Энэтхэг улсын хувьд дэлхий дахинд энэ жишээг харуулах бүрэн боломжтой ажээ.
Өнөөдрийн материаллаг боловсролын системийн хүрээнд нэгэн үзүүрт амирлан оршсон сэтгэл (шамата) ба үлэмж үзэхүй буюу дүгнэн шинжлэх оюун (випашиана) дээр суурилсан эртний Энэтхэгийн эрдэм мэдлэгийг нэвтрүүлэн ашиглах нь чухал байгааг Дээрхийн Гэгээнтэн онцлов.
“Эдгээр оюун сэтгэлийн дасгал практикууд нь сэтгэлзүйн болон ухамсрын ажиллагааг ойлгон танихын үндэс болсон бөгөөд улмаар сэтгэл ухамсрын өөрчлөлт, сэтгэлийн амар амгаланг олох суурь болж байна. Бурхан Будда нь Энэтхэгийн энэ уламжлалуудын үр дагавар бөгөөд эдгээр уламжлал нь ахимса буюу хүчирхийлэл-үгүй, каруна буюу энэрэл нигүүлсэлийн практикуудыг дадуулан хөгжүүлэхэд тусалсан юм. Дан мөргөл залбирал үйлдэхээс оюун сэтгэлээ дасгалжуулан дадуулах нь илүү үр дүнтэй.”
Дээрхийн Гэгээнтэн өнөөдрийн орчин үеийн Энэтхэг улс эртний Энэтхэгийн оюун чанарын ололтуудад бага анхаарал тавьж байгаад харамсаж байдгаа илэрхийлээд эртний Египт болон Хятадын иргэншлүүдтэй харьцуулахад Энэтхэгийн хойг дахь иргэншил олон тооны гайхамшигт эрдэмтэн мэргэдийг төрүүлснийг онцолсон юм. Эдгээр ололтуудын үр дүн нь хожимдоо Будда болон Наландын мастерууд төрөхийн үндэс болсон бөгөөд түүний өөрийн судалгаа ба дасгалууд нь эдгээр хүмүүсийн зохиол бүтээлүүд дээр суурилсан гэдгийг тэрээр нэмж тодотгов. Нэр хүндтэй Энэтхэгийн физикч Ража Рамана баруунд квант физик нь харьцангуй шинэ ойлголт боловч үүний тухай онол ойлголтууд нь эртний Энэтхэгийн сэтгэлгээнд байсныг Дээрхийн Гэгээнтэнд хэлж байсныг тэрээр мөн өгүүллээ.
Ач санах, талархах сэтгэлийг хүүхдүүдэд хэрхэн төрүүлж ойлгуулах тухай асуухад Дээрхийн Гэгээнтэн хайр, халуун дулаан сэтгэлийг тэдэнд үзүүлж байх хэрэгтэйг зөвлөв. Амьдралын утга учир, зорилго юу болохыг тодорхойлохыг түүнээс хүсэхэд аз жаргалтай, баяр баясалтай байх явдал гэж хариуллаа.
“Хэрэв та баяр баяслаар дүүрэн бол таны эрүүл мэнд сайн байна, гэр бүл тань аз жаргалтай байна. Улмаар энэ аз жаргал нь таны амьдарч буй нийгэм ба хүрээлэлд нөлөөлөх болно.”
Өнөөдрийн энэ уулзалтанд ирсэн бүсгүйчүүдтэй адил залуу эмэгтэйчүүд өөрсдийгөө сайхан харагдуулахын тулд цаг мөнгөө гоо сайхны бүтээгдхүүнд зориулж байгааг тэрээр хөгжилтэйгээр дурьдаад инээмсэглэж байх нь ямар ч царайг гоо сайхан болгодгийг сануулсан юм.
Өөр нэгэн бүсгүй хэрхэн аз жаргалтай амьдрахыг асуухад Дээрхийн Гэгээнтэн:
“Бид найдаж амьдардаг. Бидэнд ямар нэг сайн сайхан зүйлс тохионо гэж найддаг. Харин хүн гэдэг талаасаа бид өөрсдийн оюун ухаанаа ашиглаж амьдралд бодитой хандаж сурах хэрэгтэй” гэж зөвлөлөө. Үүний тулд аливааг бүхэлд нь харахын тулд юмсыг өөр өөр өнцгөөс нь харж байх хэрэгтэй гэсэн юм.
“Шударга, ил тод нээлттэй байх хэрэгтэй. Худал хуурмаг нь айдас хямралд л хүргэнэ. Ил тод байдал ба бусдын төлөө гэх сэтгэл итгэлцэлийг бий болгож, итгэлцэл нь нөхөрлөлд хөтлөдөг. Бид бүгдэд найз нөхөд хэрэгтэй шүү дээ. Энэ бол Наландын сэтгэлгээ – Энэтхэг сэтгэлгээ билээ.”
Дээрхийн Гэгээнтэн нэмээд “хоорондоо өрсөлдөх нь бусдыг амжилт гаргахад тус нэмэртэй байвал эерэг сайн боловч бусдад хохиролтой бол ийм өрсөлдөөн байж болохгүй” гэдгийг айлдлаа.
Нийт зочидод хүрэлцэн ирсэнд нь Дээрхийн Гэгээнтэн талархаж уулзаж ярилцахад маш таатай байсныг хэлээд хамтдаа зургаа авахуулсны дараа өргөөндөө буцаж морилов.
