Энэтхэг, ХП, Дарамсала, Тэгчинчойлин – Өнөөдөр Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам өөрийн өргөөндөө “энх тайвны элч нар” гэдэг нэрэн дор нэгдсэн жижиг дунд бизнесийн эзэд, захирлууд нийлсэн 58 Иран хүмүүсийг хүлээн авч уулзлаа. Дээрхийн Гэгээнтнийг өргөөнд морилоход тэд нөхөрсөгөөр алга ташин хүлээж авав.
“Иранаас ирсэн зочидтой уулзсандаа би их баяртай байна” гэж Дээрхийн Гэгээнтэн яриагаа эхлэв.
“Зарим хүмүүс Иранчуудад хардалт сэрдэлтээр хандаж магадгүй юм, гэхдээ миний санаж байгаагаар 7-р зуунд Соронзонгомбо хааны үед Төвөд Перс хоёр хоорондоо харилцаа холбоотой байсан тул бид эртний түүхэн уламжлалтай. Тэр цаг үед Монголчуудыг дайнч гэж хүлээн зөвшөөрдөг байсан бол Персчүүдийг баян чинээлэг гэж тооцдог байсан шүү дээ.”
“Надад өмнөө тавьсан тодорхой зорилтууд бий. Бүгдээрээ аз жаргалтай амьдрахыг хүсдэг нийт 7 тэрбум хүний нэг болсны хувьд хэрэв хүмүүс бид хайр, энэрэл нигүүлсэл дээр суурилсан тайван амгалан, аз жаргалтай сэтгэлийг хөгжүүлэн дадуулж чадвал нийтээрээ аз жаргалтай амьдрах боломжтой гэдгийг хүмүүст ойлгуулахад би туслахыг зорьж байгаа. Үүнийг энгийнээр хэлбэл хэрэв та энэрэл нигүүлсэлтэй, халуун дулаан зүрх сэтгэлтэй бол аз жаргалтай байх болно.”
“Хоёрт нь Буддист хуврагийн хувьд би шашин хоорондын эв зохицол, найрсаг хамтран оршихуйг дэмжин дэлгэрүүлэх ёс суртахууны хариуцлагатай гэж өөрийгөө үздэг. Гүн ухааны түвшиндээ шашны уламжлалуудын хооронд түмэн зүйлийн ялгаа буй боловч бүгд нийтлэгээр илэрхийлдэг санаа бол хайр энэрэл билээ. Шашин хоорондын найрсаг хамтран оршихуйг би боломжтой гэж боддог. Энэтхэг улсыг хар л даа, энд маш олон шашин мянга мянган жилээр хамтран эв зохицолтойгоор оршсоор ирсэн байна. Шашин хоорондын эв зохицолыг би чухалчилдаг учраас бусад шашны төлөөлөгчидтэй уулзахдаа баяртай байдаг, тиймээс Шиа ахан дүүс та бүгдтэйгээ өнөөдөр энд уулзаж байгаа минь миний хувьд нэр хүндийн хэрэг юм.”
“Өнөө үед Египт, Бирм, эсвэл Афганистан гэх мэтчлэн олон газруудад шашны нэрийн өмнөөс хүмүүс хоорондоо тэмцэлдэж, аллага үйлдэж байгаа нь төсөөлөхөд ч хэцүү юм. Ирэх долоо хоногт би Энэтхэгийн Муслимчуудын олон урсгал, уламжлалуудыг ёслон тэмдэглэх арга хэмжээ, уулзалтанд оролцоно. Энэтхэгт Сунни болон Шиа уламжлалуудын хооронд мөргөлдөөн гарсан гэсэн мэдээ би сонсож байгаагүй, тиймээс би Ладак дахь анд нөхөддөө шашин хоорондын ялгаа зөрчилдөөнөө шийдэхэд илүү идэвхтэйгээр хамтран ажиллахыг уриалж байгаа.”
“Өөр шашны хүмүүстэй уулзах үед би уг үндэстээ бид бүгдээрээ адилхан л хүмүүс гэдгийг байнга санадаг юм. Миний төрсөн Төвөдийн нутагт манай хөршүүд Муслим шашинтай байсан бөгөөд хүүхдүүд бид ямар нэгэн ялгаа үл тоож хамтдаа баяр баясалтай тоглодог байж билээ. Мөн Далай Ламаар тодроод Лхаст ирэхэд ч тэнд цөөнгүй Муслим шашинтнууд амьдарч байсан юм. Тэд бүр V Далай Ламын үеэс тэнд амьдарч ирсэн бөгөөд тэр үед Далай Лам сүмээ барих газар хүртэл олгосон байдаг. Тэнд нутгийн Буддистууд болон Муслимчуудын хооронд ямар нэг зөрчил гарч байсан тохиолдол байгаагүй бөгөөд Муслимчууд амттай хоол хийдэг Төв нутгийн цэвэр аялгаар гайхалтай ярьдаг амар амгалан хүмүүс байсан юм.”
“Би удахгүй болох гэж буй хурлыг хүлээхдээ тэнд Муслимын олон урсгал төлөөллийн хүмүүс оролцоно гэж найдаж байгаа. Тэнд шашин хоорондын эв зохицол найрсаг оршихуйг сайтар сурталчлах боломж надад гарна гэдэгт итгэлтэй байна.”
Асуулт хариултын үеэр зочдын нэг хэрэв Буддистууд Бүтээгч эзэнд итгэдэггүй юм бол анхны үүсэл гарлыг хэрхэн авч үздэг юм бэ гэсэн асуултуудыг Дээрхийн Гэгээнтэнд тавьсан юм. Тэрээр хариулахдаа Буддистууд Жейны шашны адилаар амьдралаас амьдрал, төрлөөс төрөлд эхлэл үгүй орчдог гэдэгт итгэдгийг тайлбарлалаа. Таны амьдрал аз жаргалтай, эсвэл зовлон бэрхшээлтэй байх эсэх нь таны өмнөх төрлүүддээ хэрхэн өөрсдийгөө авч явснаас хамаарна. Бусдад хайр, энэрэл нигүүлсэлтэй байж тэдэнд хор хөнөөл учруулахаас зайлсхийснээр ирээдүйд сайн сайхан аз жаргалтай амьдрах үр үндэс, учир шалтгааныг бүрдүүлэх юм. Амьдралыг утга учиртай болгох нь чухал гэдгийг Дээрхийн Гэгээнтэн онцлоод та бүгд бусад хүмүүсийг энэрэнгүй Бүтээгч Эзний үр хүүхдүүд гэж бодож хардаг нь ийм утга учир бий болгоход тусладаг нь их чухал гэдгийг дурьдав.
Бирм улсад Муслимчуудыг ялгаварлан гадуурхаж байгаа үйл явдлыг тухай асуухад Дээрхийн Гэгээнтэн анх энэ тухай сонсох үед өөрөө Вашингтон ДС-д байснаа тайлбарлаад болж буй үйл явдалд харамсаж байгаагаа илэрхийлж Бирмийн Буддистуудад хандан зөвхөн Бурхан Багшийн айлдварыг санаад зогсохгүй хэрэв Бурхан Будда тэнд байсан бол тэрээр тэдгээр Муслимчуудыг хамгаалах байсан гэдгийг цохож хэлснээ дурьдсан юм. Мөн тэрээр өөрийн сэтгэл зовнилоо Ан Сан Су Китэй хуваалцахад нөхцөл байдал маш хүнд түвэгтэй байсан учраас Бирмийн удирдлагын зүгээс хийж чадах зүйл бараг байгаагүй гэдэг хариулт өгч байсныг тайлбарлав. Эдгээр нүүлгэн шилжүүлсэн хүмүүсийн сайн сайхан байдалд санаа тавих үүднээс НҮБ-ийн Цагаачдын Дээд Хороогоор дамжуулан Далай Ламын Гандан Потан Сангаас хандив хүргүүлэхийг даалгаснаа Дээрхийн Гэгээнтэн бас нэмж хэлсэн юм. Иранчууд үүнд талархаж дахин алга ташицгаав.
Уулзалт дуусахын өмнө зочид хэсэг бүлгээрээ Дээрхийн Гэгээнтэнтэй зургаа авахуулахын явцад уулзсандаа ихэд баяртай байгаагаа илэрхийлж байлаа.
