Энэтхэг, ХП, Дарамсала - Буддын шашны нэг жилд тохиох хамгийн дүйчэн сар болох зуны эхэн сарын шинийн 2-ны өдөр Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам өргөөнөөсөө морилон Зүглаг Хан дуганы зүг алгуур алхан морилов. Энэ удаагийн номын айлдварт 9500 орчим хүн цугласан бөгөөд тэдний заримтай нь шууд харилцах боломж гарч байгаад тэрээр баяртай байлаа. Дээрхийн Гэгээнтэн хүмүүсийн зүг инээмсэглэн алхах бөгөөд цугласан олон хүмүүс түүнийг олж харах, ойрхон уулзахаар тэмүүлж байв.
"Бид 6-р сард Төвөд оюутнууд болон сургуулийн хүүхдүүдэд номын айлдвар зохион байгуулдаг уламжлалтай. Энэ удаадгийн номын айлдварт Жанрайсиг бурханы авшиг хүртээх болно. Бид өнөөдөр бэлтгэл зан үйл хийгээд маргааш бодит авшиг хүртээнэ.” хэмээгээд Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам айлдвараа эхэллээ.
“Миний сайн найз Жонла Радо ринбочэ саяхан таалал төгсөв. Радо хийдийн зүгээс мандал өргөж, ринбочэ түргэн залрахуйн ерөөл зохиож өгөхийг хүссэн юм. Өнөөдөр Радо дацангаас өнөөдрийн цай, гамбир, мөн лам хуврагуудад өргөл өргөж байна."
Тэрээр ардаа залаатай буй шүтээнийг заагаад “Бидэнд Вади Самбу Жанрайсиг бурханы шүтээн байна. V Далай Ламын үед энэ шүтээнийг, мөн үүний адил Жанрайсиг бурханы өөр нэгэн шүтээнийг нандигнан шүтдэг байсан бөгөөд XIII Далай Лам энэ хоёр шүтээнийг ах дүү мэт зэрэгцүүлэн залж түүний өмнө бясалгал хийдэг байжээ.”
“Энэ шүтээнийг Төвөдөөс Балбад авчрахад Зонгар Чодэ хийдийн лам нар болон Чуши Гандүкийн гишүүд оролцсон юм. Эцэст нь үүнийг Дарамсалад авчирч, би дэргэдээ залсан юм. Энэ шүтээнийг Энэтхэгт залах үедээ би их баяртай байж билээ. Өмнөд Энэтхэгт Зонгар Чодэ хийдийг дахин байгуулахад уг шүтээн хаана байх ёстой вэ гэдэг асуулт гарч ирсэн. Тухайн үед мэргэ тавьсанаар шүтээн миний дэргэд үлдсэн юм.”
“Энэ шүтээний нүүр өөрчлөгдөж, заримдаа инээмсэглэдэг юм шиг санагддаг. Ямартаа ч бид түүнийг энэ сард 100 сая маани унших хугацаандаа Зүглаг Хан дуганд залж байна.”
“Бид цагаачлан ирснийхээ дараа нэгэн шөнө би Лхас дахь Зуугийн сүмд явж байгаагаар зүүдлэв. Би Жанрайсиг бурханы шүтээний өмнө ирэхэд тэрээр надлуу нүдээрээ ирмэж, намайг дуудаж байгаа мэт дохисон би очоод тэврэв. Тэгтэл тэрхүү Жанрайсиг бурхан Майдар бурханы хичээл зүтгэлээ алдахгүй байж зорьсон зорилгодоо хүрэхийг ерөөсөн ерөөлийн шүлгийг уншсан юм.”
“Энэ шүлгийн гол утга нь бууж өгөх биш, харин зориг, шийдэмгий байдлаа үргэлжлүүлэхийг захьсан байлаа. Удалгүй соёлын хувьсгалын үеэр энэ шүтээн эвдэгдэж сүйдсэн билээ. Үүний зарим хэсэг хожим олдсон бөгөөд би тэдгээрийг энэ дуганд залаатай буй Жанрайсиг бурханы шүтээний сүншигт залсан юм.”
"Энд залаатай буй Гүрү ринбочэгийн шүтээн нь Төвөдүүд бидэнтэй Гүрү ринбочэ онцгой холбоотой байсныг, Төвөдөд бурханы шашин дэлгэрэхэд хичнээн ачтай байсныг дурсах зорилгоор Лхаст үүнтэй адил шүтээн мөн залсан билээ."
Дээрхийн Гэгээнтэн авшиг хүртээх үйл ажиллагаа цахим хуудсаар шууд дамжуулж байгааг тэмдэглэв. Тэрээр энэ аргаар үнэхээр авшиг хүртэж чадах эсэхийг хүмүүс лавласныг дурдлаа.
“Таны итгэл, тууштай байвал авшиг хүртэх нь гарцаагүй. Төвөдүүд болон Хятадын буддистууд Жанрайсиг бурхантай онцгой холбоотой тул таны итгэл, сүсгийн холбоо бат бөх байвал орон зайн асуудал хамаагүй. Би энэ авшиг хүртээх үедээ алс холоос номын айлдвар сонсож буй та бүхнийг бодож байх болно. "
Дээрхийн Гэгээнтэн авшгийн бэлтгэл зан үйлийн хүрээнд “Эрдэм бүхний суурь” номын эш хүртээнэ гэлээ. Тэрээр энэ номын эшийг Лин Ринбочэ болон Ген Няма тэргүүтэй багш нараасаа хүлээн авч байснаа тэмдэглэв. Богд Зонхов хоосон чанарыг ихэд сонирхож байсныг тэрээр онцлоод, шүтэн барилдлага ба хоосон чанарын гүн холбоог эргэцүүлэн бодож, бясалгадаг байсныг дурдлаа.
Тэрээр цааш нь орчин үеийн шинжлэх ухаан, ялангуяа квант физикийн онолын эрдэмтдийн тайлбарлаж байгаагаар бидний нүдэнд үзэгдэж буй бүхэн материаллаг түвшинд орших боломжгүй гэдэг нь буддын гүн ухааны зарим онолтой их төстэй болж байгаа гэдгийг тайлбарлав. Өмнөд Энэтхэг дэх эрдэмтэн лам нар орчин үеийн эрдэмтэдтэй, ялангуяа оюун санааны үйл ажиллагаа, бодит байдлын мөн чанарын талаар үр дүнтэй хэлэлцүүлэг өрнүүлдэг болсныг нэмж дурдлаа.
Шалгалт өгч, гэвшийн болзол хангасны дараа оюун ухаан, логикийн эрдэм мэдлэг маань шинжлэх ухааны эрдэмтэдтэй ярилцаж, тэдний байр сууринд зөрчилтэй зүйл байгааг гаргаж ирэхэд бүрэн боломжтой болсон юм гэлээ.
Тэрээр “Шүтэн барилдахуйн магтаал” номоо уншиж дуусгахдаа өдөр бүр бодь сэтгэл ба хоосон чанарын тухай эргэцүүлэн боддогоо давтан хэлэв. Чандракиртигийн "Төвд орохуй" болон түүний өөрийн тайлбарыг тогтмол уншдаг гэлээ. Гэсэн хэдий ч тэрээр эдгээр бүтээлийн бишрэн судалдаг ч дан ганц мэдлэг төдийгөөр хязгаарлаж болохгүй гэдгийг мөн тайлбарлав.
Энэ хүрээд өнөөдрийн номын айлдвар өндөрлөж, маргааш Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Мянган Мутарт Жанрайсиг бурханы авшиг хүртээнэ.
