Энэтхэг, ХП, Дарамсала - Өнөө өглөө Жалгон Жалсүм ба Ямдог, Аари, Жанри, Сэра хийдийн гэвш Долдэнжамц гэсэн таван бүлгийн төлөөлөл болох 1500 төвөд хүн Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламд Бат Оршил өргөхөөр Зүглаг Хан дуганд цугларсан байлаа.
Бүрээ татаж, ёслол төгөлдөр угтан авах зуур Дээрхийн Гэгээнтэн өргөөнөөсөө дуганы зүг явган морилж байлаа. Энэ үеэр тэрээр бандида малгайгаа өмссөн байх бөгөөд угтан авахаар цугларсан олон нийт, бүжигчидийн зүг гар даллахдаа инээмсэглэн гэрэлтэж байв.
Зүглаг Хан дуган дотор Дээрхийн Гэгээнтний өмнө залран суусан эрхэм хүндэт Самдон ринбочэ Цагаан Дарь Эх бурханы үүднээс Бат Оршил өргөх ёслолыг удирдан явуулав. Түүнтэй Намжал дацангийн багш, лам хуврагууд нэгдэж хамтран ёслол үйлдлээ.
Дээрхийн Гэгээнтэнд өргөл өргөсөн найман зуун хүн түүний өмнүүр явж өнгөрөх жагсаалд оролцов.
Мандал өргөх цаг болоход Самдон ринбочэ Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламын өмнө зогсож байгаад түүний үйлдсэн ач гавьяаг магтан уншлаа. Тэрээр Дээрхийн Гэгээнтэн XIV Далай Ламын үйлс ач гавьяа нь V, VII, XIII Далай Lам нарын үйлсийг нийлүүлсэнээс ч илүү гарсныг дурдлаа.
Самдон ринбочэ,
"Та биднийг дээдийн номоор хөтлөхөөр, хүн төрөлхтөнд үйлчлэхээр лагшин мэндэлсэн билээ. Та бидэнд "ахимса" буюу хор хөнөөл учруулахгүй байх, "каруна" буюу энэрэн нигүүлсэхүйг, шашин хоорондын эв найрамдал ба хүн төрөлхтний нэгдмэл байдлын үнэ цэнийг ойлгуулсан билээ.”
“Та биднийг зөрчилдөөн, маргааныг яриа хэлэлцээ, дипломат арга замаар шийдвэрлэх ёстой гэдгийг уриалсан. Та Төвөд үндэстний үзлийг бэхжүүлж, ардчиллыг нэвтрүүлж, сургууль, сүм хийдийн боловсролыг сайжруулснаар Төвөдийн ард түмэнд аугаа их ач ивээлээ хайрласан билээ. Төвөдийн асуудлыг шийдэхийн тулд та “Дундаж хандлага”-ыг нэвтрүүлсэн юм.”
“Эдгээр нь Төвөдийн болон нийт хүн төрөлхтний сайн сайхны төлөө таны оруулсан хувь нэмрийн зарим хэсгүүд юм. Эдгээр нь таныг Нобелийн энх тайвны шагнал, Конгрессын алтан медаль, Темплтоны шагнал гэх мэтээр шагнуулан батлагдсан, бүх нийтийн өмнө бодитоор үнэлэгдсэн үйл явдал юм.”
“Зөвхөн Төвөдүүдэд төдийгүй нийт хүн төрөлхтөнд ач ивээлээ хайрлахын тулд та урт наслаарай."
Лин ринбочэ, Тижан ринбочэ нарын зохиосон Дээрхийн Гэгээнтний өлмий батжих соёрхолын уншлагыг уншсанаар Бат Оршил өргөх ёслол үргэлжлэв.
Дараа нь Дээрхийн Гэгээнтэн,
"Бид Цагаан Дарь Эх бурханы үүднээс урт наслах ёслол хийлээ. Эртний ерөөлийн хүчээр бид бүгд онцгой үйлийн барилдлагатай юм. Тийм учраас би ч бас Төвөдийн ард түмэнтэй онцгой холбоотой. Хэдийгээр Төвөдийн үйл хэрэг олон жилийн турш бүдгэрч, удааширч байсан ч би ямар нэг зүйл хийж чадсан гэж бодож байна.”
“Би одоо ная гарсан ч гэлээ ер, зуу наслах хүртлээ Төвөдийн төлөө зүтгэнэ гэдэгтээ итгэлтэй байна. Миний бие минь эрүүл саруул, ухаан санаа минь тунгалаг тул ойрын хорин жил амьдрана гэсэн хүсэл эрмэлзэл дүүрэн байна. Төвөдийн нөхцөл байдал сэргэнэ гэдэгт итгэлтэй байна.”
“Хятадад олон хүн Төвөдийн ач холбогдлыг анхаарч байна. Дэлхий даяар хүмүүс, тэдний дунд эрдэмтэд Төвөдийн уламжлалыг сонирхож байна. Төвөдийн шударга үйлс хэвээр байж, Төвөдийн соёл дэлхийн сайн сайханд хувь нэмрээ оруулах болно.”
“Би улс төрийн үүрэг хариуцлагаас татгалзаж, Бандита Неругийн сонгосон Канграгийн хөндийд Энэтхэгийн засгийн газрын зочин хэвээр байна. Бид Төвөдийн парламенттай, улс төрийн асуудлыг шийдвэрлэх чадвартай, сонгогдсон удирдлагатай. Би чадах чинээгээрээ шаргуу ажилласан бөгөөд одоо өндөр настай өвгөн лам хүн би хүний үнэт зүйлийг сурталчлахад илүү их цаг зарцуулж чадна.”
“Би өдөр тутмынхаа бясалгалд бодь сэтгэл, хоосон чанарт анхаарлаа хандуулдаг. Би бусдын болон өөрийнхөө зорилгыг биелүүлэхийн тулд өдөр бүр бодь сэтгэлийг төрүүлэн бясалгадаг. Би Жанрайсиг бурхантай онцгой барилдлагатай, мөн би их багш Чандракиртигийн дэргэд суралцаж байсан болов уу гэж боддог. Түүний “Төвд орохуй” зохиолын зургаадугаар бүлгээс би 34, 38-р шүлгүүдийг өдөр бүр эргэцүүлэн бясалгадаг юм.”
“Төвөдийн ард түмэн, Төвөдийн бурханы шашин байнга миний бодол санаанд байдаг бөгөөд миний хийж чадах зүйл бол дан ганц залбирах бус, бодит үр дүнтэй үйл хэрэг байсан юм.”
“Тиймээс Төвөдүүд та нар ч надтай адил чадах бүхнээ хийгээрэй. Хамгийн хэцүү цаг үе маань өнгөрсөн бөгөөд одоо бид итгэл найдвараар дүүрэн урагшлах ёстой. Баярлалаа."
Төгсгөлд нь 1960 оны сүүлээр Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Лам Дарамсала хотод зохиосон "Үнэний үг" уншлагыг уншин өндөрлөв.
