Энэтхэг, УТ, Ладак, Лех - 2019 онд Ладакт Холбооны нутаг дэвсгэрийн (УТ) статус олгосноос хойш дөрвөн жилийн ой тохиож байгаа энэ өдөр Дээрхийн Гэгээнтэнд Ладакын түүхэн ач холбогдлыг харуулсан Ладакын Пал Ам Дүсдон шагналыг гардууллаа.
Ладакын Холбооны нутгийн захиргаа энэхүү ёслолыг Лех хотын ойролцоох Төвөдөөр Сэнгэ Цанпо гэгддэг хүчирхэг Инд мөрний эрэг дээрх Синдху Гат хотод зохион байгуулав. Уг ажиллагааг Ладакын Автономит толгодын хөгжлийн зөвлөлийн (LAHDC) гүйцэтгэх комиссар бөгөөд дарга Таши Гялсон, Ладакийн Холбооны нутаг дэвсгэрийн зөвлөх Шри Уман Нарула болон бусад албаны хүмүүс удирдан явуулсан юм.
Дээрхийн Гэгээнтний энэрэн нигүүлсэх сэтгэл, энх тайван, эв найрамдлыг сурталчлах, Төвөдийн буддын соёлын баялаг өвийг хадгалахад оруулсан хүчин чармайлтыг нь үнэлж уг шагналыг олгож байгаа ажээ. Энэ нь мөн Ладакын ард түмэн Дээрхийн Гэгээнтнийг 1966 онд анх удаа айлчилсанаас хойш тэдний соёлын өвийг хадгалахад нь тусалсан хосгүй үүрэг гүйцэтгэсэнд гүнээ талархаж, бахархаж буйг илэрхийлж буй.
Энэ өдөр нь Ладакын хаант улсын эзэн хаан Сэнгэ Намгял хаан ширээнд суусны 400 жилийн ой тохиож байв.
Илтгэгчдийн дунд ОУНБ-ын зөвлөх Шри Уман Нарула, парламентийн гишүүн Шри Жамьян Цэрин Намгял, Ладакын Автономит толгодын хөгжлийн зөвлөлийн (LAHDC) дарга Шри Таши Гялсон нар оролцов.
Тэд Ладакаар урсдаг амин чухал чандмань эрдэнэ болох Инд мөрөнд биширч байгаагаа илэрхийлж байлаа. Мөн Ладакын ард түмний олонхи нь тус тусын салбарт, тэр дундаа улс орноо батлан хамгаалахад гарамгай гавьяа байгуулсан хүмүүсийн алдрыг магтан дурдаж байв.
Илтгэгчид Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламыг дэлхий дахинд энх тайван, энэрэл хайрыг түгээн дэлгэрүүлэх үйлсэд зориулсан мэргэн ухаан, тэдэнд үзүүлсэн хайр энхрийлэлд гүнээ талархаж байгаагаа илэрхийлж байлаа.
Тэрээр өөрийгөө танилцуулахын тулд Богд Зонховын “Шүтэн барилдахуйн магтаал” номоос нэмж эш татлаа.
Эгнэшгүй багш түүнийг ч даган хувраг болоод
Эрхэм бурханы зарлигийг сайтар судалсан
Ирмүүн ёогийн явдал хичээгч нэгэн гэлэн
Их арш түүнээ ийнхүү бишрэв ээ
Тэрээр лам хувраг болсон цагаас эхлэн олон арван жилийн турш Бурхан Багшийн айлдвар сургаалыг судлахдаа хойрго хандаагүй, цагаачлан ирснийхээ дараа ч “гурван сав аймаг”-т агуулагдсан сургаалыг үргэлжлүүлэн судалсаар ирсэн гэдгээ мэдэгдсэн юм. Тэрээр Энэтхэг, Төвөдийн мастеруудын зохиосон, тэдгээрийн талаар дэлгэрэнгүй бичсэн зохиолуудыг нарийвчлан судалсан гэдгээ онцолж байлаа.
Дээрхийн Гэгээнтэн Бурхан Багшийн сургаалыг судлах болсон гол шалтгаан нь сэтгэл оюун ухаанаа сахих, сэтгэлээ засах явдал байсан гэж тайлбарлав. Тэрээр хүссэн зорилгодоо хүрч сэтгэлээ засах арга ухааныг дадлага болгосон бөгөөд өгөөмөр сайхан сэтгэлийг хөгжүүлэх нь дотоод хүч чадал, бусдын сайн сайхны төлөө хичээх шийдэмгий зан чанарыг нэмэгдүүлдэг гэлээ. Мөн тэрээр нэмж энэ нь эргээд өөрт сэтгэлийн амар амгаланг авчирдаг гэдгийг онцолсон юм.
Дээрхийн Гэгээнтэн Далай Ламын өөр нэг үндсэн практик нь төв үзлийн хүрээнд оршихуй ба юмс үзэгдлийн эцсийн мөн чанарыг судлах явдал гэдгийг тодруулав. Ийнхүү тэрээр бодь сэтгэлийг төрүүлэн бясалгах, юмс үзэгдлийн мөн чанар хоосон чанарыг судлах арга, билгийг хослуулан дадлага болгодог гэдгээ тайлбарлалаа.
Дээрхийн Гэгээнтэн Шантидэва гэгээний “Бодьсадвын явдалд орохуй” хэмээх алдарт номоос эш татлаа.
Орчлон хорвоо оршин тогтнохын хэрээр
Амьтад ч тэр хүртэл оршмуй
Төдийг хүртэл би бээр оршиж
Амьтдын тусыг агуу ихээр хийх болтугай
Түүнд хөдлөшгүй итгэл, чин сүсгээр хандсан олон түмний халуун дулаан сэтгэлд баяртай байгаагаа мэдэгдэв.
"Төвөдүүд болон Ладакын ард түмэн ойр дотно харилцаатай байдаг. Учир нь бид буддын шашны нэг соёлыг, бидний дунд урсдаг Сэнгэ Хабаб хэмээх агуу Инд мөрөнг хуваалцан оршдог билээ.”
“Би Ладак дахь янз бүрийн шашны болон бусад шашны нийгэмлэгүүдийн дунд тогтсон гайхалтай эв найрамдал, нөхөрлөлийг үнэхээр үнэлдэг. Эдгээр бүх шашны уламжлалууд нь бусдад туслахын чухлыг онцлон тэмдэглэдэг. Бид бүгд аз жаргалтай байхыг хүсдэг тул хүн төрөлхтний нэгдмэл байдлыг ухамсарлан, эв найрамдалтай байхын төлөө ажиллах ёстой.”
“Үүнээс гадна би та бүхнийг мод тарьж, арчлахыг уриалж байгаа нь нийт хүн төрөлхтнийг эрсдэлд оруулж буй дэлхийн дулаарлын аюулыг арилгахад бидний хийж чадах нэг эерэг алхам юм. Бид хойч үеийнхээ өмнө байгаль орчныг хамгаалах үүрэгтэй.”
"Ладак борооны улирлын үеэр Дарамсала шиг чийглэг байдаггүй учраас би Ладакт цаашид тогтмол зочилно гэж найдаж байна, тиймээс би та нартай дахин уулзахыг тэсэн ядан хүлээж байна."
Зөвлөх Вен Кончок Стивен хаалтын үг хэлэхдээ Дээрхийн Гэгээнтэн, бусад илтгэгчид, хүндэт зочид, урлаг соёлын жүжигчид болон уг арга хэмжээг амжилттай зохион байгуулахад хувь нэмрээ оруулсан бүх хүмүүст талархал илэрхийлснээр уг баярыг өндөрлөв.
