Бороо шиврэн тэнгэр бүүдийсэн өглөө Инвернесс хотын иргэд Дээрхийн гэгээнийг халуун дулаанаар үдэж гаргав. Тэндээс Их суваг, Европын хойд нутгийн дээгүүр нисэн цаашлаад Альпийн цаст уулсыг даван Италийн Болонья хотод хүрлээ.
Италид хамгийн сүүлд айлчилснаас хойш дөнгөж сар гаруй хугацааны дараа хүчтэй газар хөдлөлтөд нэрвэгдсэн Модена мужийн Мирандола хот руу Болоньяд газардсан даруйдаа машинаар зорилоо. Газар хөдөлсний улмаас сүм хийд, үйлдвэрүүд нуран унаж, 17 хүн амь үрэгдэн, 200 хүн гэмтэж, 14 мянга орчим иргэд орон гэргүй болсон байв. Дээрхийн гэгээн гамшигт өртсөн хүмүүсийн зовлонгоос хуваалцаж тэдэнд сэтгэлийн дэм өгөхөөр хүрэлцэн ирсэн юм.
|
| Зураг. Дээрхийн гэгээн Далай лам газар хөдлөлтийн гамшигт нэрвэгдсэн Мирандола хотын бүсээр зорчиж буй нь… Итали, Модена муж, Мирандола. 2012 оны 06 дугаар сарын 24. Зургийг: Тэнзин Чойжор / ОHHDL |
Тэрээр “Би газар хөдлөлтийн гамшигт нэрвэгдсэн Шинэ Зеландын Крайстчёрч хотын иргэдтэй уулзаж байсан. Мөн газар хөдлөлт, цунами, цөмийн осолд зэрэг өртсөн Японд очиж байсан. Тэдэнд юу хэлсэн түүнийгээ өнөөдөр та бүхэнд ч хэлмээр байна.
“Гутарч, сэтгэлээр унах хэрэггүй. Уйтгарлаж шаналалгүй, ирээдүй рүүгээ хар. Та бүхэн гэр, үйлдвэрээ дахин босгоно. Итали хүмүүсийг би тайван амгалан гэж боддог ч энэ цаг үе бол тайвшрах үе биш, харин шаргуу хөдөлмөрлөх үе. Түүнчлэн олон хүн энд ирж тусалж байна. Тиймээс урагшаа харж, битгий шантраарай. Би та бүхний зовлон, түгшүүрийг хуваалцах гэж л энд ирсэн юм.” хэмээжээ.
Орон нутгийн удирдлагууд нуран унасан сүм, түр тулгуур шонгоор бэхэлсэн хотын захиргааны барилга зэрэг гамшгийн голомтуудыг түүнд үзүүлэв. Замд нь тааралдсан иргэд Дээрхийн гэгээнтэй гар барихыг хүсэж, түүнийг тойрон хүрээлж, талархасан сэтгэлээ дахин, дахин хэлж байлаа. Тэдний энэ хандлагаас түүнийг ирсэнд хэрхэн талархаж байгаа нь тодхон мэдрэгдэж байв.
|
| Зураг. Дээрхийн гэгээн Далай лам газар хөдлөлтийн хохирогчид болон авран хамгаалах албадын ажилтнуудад хандан тусламжийн хуаранд үг хэлж буй нь… Итали, Модена муж, Мирандола. 2012 оны 06 дугаар сарын 24. Зургийг: Тэнзин Чойжор / OHHDL |
Хотын өөр хэсэгт болсон албан ёсны уулзалтын үеэр Дээрхийн гэгээн дахин үг хэлж: “Газар хөдлөлт болсныг, ямар их эвдрэл сүйрэл дагуулсныг сонсоод би шууд л энд ирэхийг хүслээ. Та бүхэн алдсан зүйлдээ хэт автахгүй, харин дахин босгох үйлдээ төвлөрөх хэрэгтэй.
Хэн нэгэн ойр дотнын хүнээ алдана гэдэг мэдээж эмгэнэл. Буцаж ирэхгүй гэдгийг бодохоор зүрх өвдөнө. Гэвч үхэл өөрөө амьдралын нэг хэсэг. Хэдий энэ удаагийнх цаг бусаар тохиосон ч гэсэн. Хэрвээ хайртай хүмүүс тань одоо таныг гутарч, унасан байгаа байдлаар чинь харвал ямар их гуниглах байсныг бодоод үзээрэй. Харин амьдралаа дахин босгох гэж зүтгэж буйг чинь харах юм бол баярлана.
Миний ламын сахил хүртээсэн ахмад багш маань өөд болсон үед би өөрийн түшиг тулгуур болсон хүнээ алдсан мэт санагдаж байсан. Гэхдээ би гутарч суухын оронд түүний хайрлаж, хүсэж байсан үйлсийг үргэлжлүүлэхээр илүү шамдан ажиллахаар шийдсэн. Та нар ч бас ийм байдлаар хүчээ нэгтгэж чадна.” Би та бүхэнтэй хэдэн минут чимээгүй бясалгал хийж суухыг хүсэж байна.” хэмээн уулзалтыг үргэлжлүүлэв.
Уулзалтын төгсгөлд Дээрхийн гэгээн “Ийм үед хоосон ирэх нь зохисгүй” хэмээгэээд гамшигт нэрвэгдсэн иргэдэд зориулсан тусламжийн санд дахин 50 мянган ам.доллар хандивлах болсноо мэдэгдэв.
|
| Зураг. Дээрхийн гэгээн Далай лам Матера хотод хэвлэл мэдээллийн төлөөлөлтэй уулзан мэдээлэл өгч буй нь… Итали, Матера. 2012 оны 6 дугаар сарын 24. Зургийг: Жереми Рассел / OHHDL |
“Ах, эгч нар минь, Бетти Уильямс ‘Энх тайвны хот’ байгуулах санаачилга гаргасныг сонсоод би өөрийн биеэр ирж, зорилго нь бодит байдалтай хэр нийцэж байгааг харахаар шийдсэн юм. Иргэд түүнд дэмжлэг үзүүлж буйг харах үнэхээр урамтай байна. Бид бүгд адилхан эхээс төрж, балчир ахуй цагаасаа хайр халамжийг хүртэж өссөн хүмүүс. Миний бодлоор тэр л хайр энэрлийн үрийг хүн бүрийн сэтгэлд анх тарьдаг. Миний ээж ч бас маш өгөөмөр, элэгсэг хүн байсан. Хэрвээ өнөөдөр миний дотор бага ч гэсэн энэрэл, хайр байна гэвэл, тэр үрийг надад ээж минь л өгсөн хэрэг.
Гэхдээ хүн нас ахих тусам тэр анхны үрийн хүч, тэр дулаан мэдрэмж аажмаар бүдгэрч, сулрах үе бий. Тиймээс л бид түүнийгээ эргэж сэргээж, бойжуулж, улам ургуулж өсгөх арга замыг хайх нь чухал юм. Жинхэнэ аз жаргал бидний дотор оршдог, тэр аз жаргалын үндэс нь дулаан, энэрэнгүй сэтгэл юм гэдгийг хүмүүст ойлгуулахын төлөө би насан туршдаа зүтгэнэ гэж өөртөө амлалт өгсөн хүн. Бетти, таны ч гэсэн энэ үйл хэрэгт зориулсан чин үнэнч зүтгэлийг би үнэлж байна.”
Асуулт хариултын үеэр Дээрхийн гэгээн өөрийн айлчлалуудын гол зорилго нь улс бүрийн энгийн иргэдтэй уулзаж, туршлагаа хуваалцах явдал гэдгийг онцоллоо. Тэрээр өнөө үеийн материалист амьдралын хэв маягт олон хүн мөнгийг аз жаргалын гол эх сурвалж гэж эндүүрэх болсныг хэлэв. Ингэснээр хангалттай мөнгө байхгүй үед өөрсдийгөө азгүй, дутаж гачигдсан мэтээр мэдэрдэг. Тиймээс хүмүүст жинхэнэ баяр баясал, сэтгэл ханамжийн эх булаг өөрсдийнх нь дотор оршдог гэдгийг ойлгуулах нь чухал. Энэ нь бидний төрөлх дотоод сайн чанаруудыг өсгөн бойжуулахтай салшгүй холбоотой юм гэж хэллээ.
|
Зураг. Дээрхийн гэгээн Далай ламтай уулзалтын үеэр Матера хотод ажилласан хэвлэл мэдээллийн төлөөлөл… Итали, Матера. 2012 оны 6 дугаар сарын 24. Зургийг: Жереми Рассел / OHHDL |
Олон хүн ёс суртахууны зарчмыг шашинтай холбоотой гэж ойлгодгийг дурдав. Гэвч өнөө цагт шашинд үнэхээр сүжиггүй болсон хүмүүс ч бий, мөн шашны ёс уламжлалыг дагаж мөрддөг хэр нь өдөр тутмын амьдралдаа шашин номынхоо сургаалыг тусгаж чаддаггүй хүмүүс ч олон байдаг. Иймээс л Дээрхийн гэгээн шашны ялгаанаас үл хамаарах, хүн бүрт хамаатай “ёс зүй” өөрөөр хэлбэл шашин шүтлэгээс хамааралгүй ёс суртахууны үнэт зүйлсийг дэмжихэд онцгой анхаарч “секуляр” гэх ойлголтыг эртний Энэтхэгийн ухагдахуунтай холбон тайлбарлаж, энэ нь шашныг үгүйсгэх гэсэн үг биш, харин ямар нэг шашин шүтдэг хүмүүсийг ч, шүтдэггүй хүмүүсийг ч ижил хүндэтгэх үзэл гэж тодотгов.
Хэдэн жилийн өмнө Ассизид болсон шашны удирдагчдын уулзалтын талаар асуухад тэр энэ уулзалтыг бие биетэйгээ танилцаж, харилцан ойлголцох сайхан боломж байсан хэмээн дурсав. “Нэг шашин — нэг үнэн” гэх ойлголт нь олон шашин, олон үнэн зэрэгцэн орших боломжтой гэсэн үзэлтэй зөрчилдөх мэт боловч, эхнийх нь хувь хүний түвшинд, хоёр дахь нь нийгмийн түвшинд үйлчилдэг гэж тайлбарлаад Италийн коммунист удирдагч асан Энрико Берлингүэрийн жишээг татав. Тэр өөрөө атеист байсан ч гэлээ, Католик шашинтай эхнэрээ ням гараг бүр сүмд хүргэж өгдөг байсан нь бусдын итгэл үнэмшлийг хүндэтгэх нэгэн сайхан жишээ гэв. Дээрхийн гэгээний хэлснээр, бид өөрсдийн итгэл үнэмшлээ алдахгүйгээр, бусдын сонголт, үнэт зүйлсийг яг түүн шиг хүндэтгэн хандах бүрэн боломжтой гэдгийг онцолсон юм.
Маргааш Дээрхийн Гэгээн Бетти Уильямсын хамт “Энх тайвны хот” байгуулах газарт зочлон Бароналын Ордон, Скандцано Жонико болон Сант’Арканжело дахь Доменико Эспозито руу явж, төслийн талаар олон нийттэй санал солилцох юм.
