Монгол улс, Улаанбаатар хот, 2006 оны 8 дугаар сарын 25 (AP) - Коммунист засаглалыг доор байсан хэдэн арван жилийн дараа уламжлалт шашин шүтлэгээ дахин сэргэхийн тулд хичээж байгааг дэмжин Далай лам баасан гарагт Монголын лам нарт Бурханы шашины дээд сахил санваарыг хүртээлээ. Гадаа зуун зуун ажиглагч нар цугларсан байлаа, сахил хайрлах ёслол нийслэл Улаанбаатар хот дахь Монголын Бурханы Шашинтны Төв Гандантэгчинлэн хийдэд зохион байгуулагдсан ба ямар нэгэн дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөөгүй бөгөөд хэдэн лам сахт хүртсэн нь тодорхойгүй байна. Сахил хүртээх ёслол нь шалгалт болон Далай ламаас Бурханы шашины 256 дүрмийг дагаж мөрдөх, түүний дотор бие махбодийн цэвэр ариун байдлыг хадгалах тухай зааварчилгааг багтаасан гэж үздэг байна. Уг ёслол нь одоогоор дүрвэн гараад буй Төвөдийн удирдагч Дээрхийн гэгээн Далай ламын Монгол улсад хийж буй долоо хоногийн айлчлалын дундуур болжээ. Монгол улс Төвөд оронтой түүхийн нарийн холбоотой бөгөөд Дээрхийн гэгээн тэргүүлж буй Бурханы шашины Гэлүгба урсгал, Тарни ёс нь 17-р зуунд Монгол улсад хүчтэй дэлгэрсэн төдийгүй улсын шашинаар өргөмжлөгдөж байжээ. Гурван зууны дараа коммунист засаглалын эрхэнд 10,000 гаруй лам болон улсын ихэнх сүм хийдүүдийг устгасан байна. 1944 он гэхэд Гандантэгчинлэн хийд нь үйл ажиллагаагаа явуулсаар байсан цорын ганц Бурханы шашинтны хийд байлаа. Тэр цагаас хойш Далай ламын тусламжтайгаар шинэ хийдүүд баригдсан бөгөөд Монгол улсад хийсэн долоон удаагийн айлчлал нь сүм хийдүүдийг сэргээхэд тусалсан гэж үздэг. Гэсэн хэдий ч Монголд зохих мэдлэгтэй хүмүүс ховор байгаа нь хийдүүд болон залуучууд хооронд хөндий байдалыг үүсгэж, шашинд хандах хандлага ч сайн биш байгаа юм. Түүнчлэн Бурханы шашиныг түгээн дэлгэрүүлэхэд боловсрол өндөртэй олон залуучуудыг дагуулж буй Христийн шашин болон бусад шашнуудын сорилт улам бүр тулгарч байна. Далай ламыг Төвдөд дахин засаглалаа сэргээж авах гэсэн бодлоготой үймээн дэгдээгч гэж үздэг Хятад улс түүний Монгол улсад хийж буй айлчлалын талаар зөөлөн эсэргүүцэл илэрхийлж байгаа ч Далай ламын 2002 оны айлчлалын үед Хятад, Монголын төмөр замын холбоог тасалж байсан шигээ мэдээлэл хараахан гараагүй ба Монгол улс Далай лам айлчлалынхаа хугацаандаа улс төрийн ямар ч үйл ажиллагаанд оролцохгүй гэсэн мэдэгдэл олон нийтэд гаргасан байна. Хятадын коммунист цэргүүд 1951 онд Төвөдийг эзэлсэн бөгөөд Далай лам 1959 онд Хятадын эсрэг боссон бослого амжилтгүй болсоны дараа Энэтхэг рүү дүрвэн гарсан байдаг. |
