Ванкувер, Канад — 2006 оны 9-р сарын 10 (Tiffany Crawford / AP) Амьдралын утга учир нь аз жаргалтай байхад оршдог хэмээн үздэг, дэлхийн хэд хэдэн сая бурханы шашинтнуудын эелдэг, хөгжилтэй тэргүүн Далай лам бямба гарагт шинжлэх ухааны эрдэмтэдтэй уулзан стресс нь хүний эрүүл мэндэд хэрхэн нөлөөлдөг тухай хэлэлцлээ.
Уламжлалт номын хувцас өмсөж, орхимж нөмөрсөн тэрээр сэтгэцийн эрүүл мэндийн салбарт ажилладаг нэр хүндтэй гурван эрдэмтний асуултад хариулсан бөгөөд тэдний нэг нь олоны танил эрдэмтэн Дипак Чопра байлаа, тэрээр хэлэлцээрийн үеэр дэлхий дахинд хүчирхийлэл, терроризм нэмэгдэх тусам хүмүүсийн энх тайвныг хүсэх хүсэл улам хүчтэй болж буйг онцлон хэлхэд, Далай лам “Амьдралын эхэн үедээ туулсан ядуурал, хүчирхийлэл зэрэг стрессүүд нь айдас, атаа жөтөө, уур хилэн гэх мэт сөрөг сэтгэлүүдийг бий болгож, эцэстээ хүчирхийлэлд хүргэж байна.
Дэлхийн энх тайван байх нь дотоод амар амгалан, тэсвэр тэвчээр ба энэрэнгүй сэтгэлээс эхлэх ба хүмүүсийн зүрхэнд энэрэл нигүүлсэл төлөвшсөн цагт илүү бие биенээ ойлгон утга учиртай харилцааг бий болгож, улмаар дэлхийд хүчирхийлэл багасах юм.
Утга учиртай харилцан яриаг бий болгохын тулд эхлээд бусдын сонирхол, эрх ашгийг ойлгож, тэднийг ах дүүсийнхээ нэгэн адил хүндэтгэх ёстой бөгөөд тэднийг өөрийн нэг хэсэг мэт үзэх хэрэгтэй” хэмээн айлдлаа. Энэрэл нигүүлсэлийг ойлгохын тулд халамжит эхийн жишээг харахад хангалттай гэж нэмэн дурдав.
Сэтгэл-биеийн холбоо ба эрүүл мэндийн талаар судалдаг, Опра Уинфрийн нэвтрүүлэгт олонтаа оролцсон Чопра түүнээс:
Хэрэв нийгэм эх хүнийг чухал мэргэжил талаас нь харж чадвал дэлхийн энх тайван бий болох уу? гэж асуухад,
Далай лам инээмсэглэн, толгойгоо маажин: “Тийм ээ, сайхан санаа байна” хэмээн хариулаад “Уур хилэн, айдасаас үүдсэн хүчирхийллийг зогсоох нь урт хугацааны ажил юм. Илүү хүнлэг нийгмийг бий болгохын тулд бидэнд энэрэл хайр хэрэгтэй. Хэрэв хүүхэд багадаа хүчирхийлэлд өртсөн байсан ч өөрийн үзэл хандлага, сэтгэлээ сөргөөс эерэг рүү өөрчилж сурвал сэтгэл зүйн шархаа бүрэн ангааж чадах юм.
Хичээ. Чармай. Нэгд. Та бүхэн хамтдаа ажиллах үүрэгтэй гэдгээ ойлгох хэрэгтэй” гэж тэр Ванкуверын Орфеум театрт цугласан үзэгчдэд хандан айлдлаа.
Британийн Колумбийн Их Сургуулийн Сэтгэцийн Эрүүл Мэндийн Хүрээлэнгийн захирал Алан Янг түүнээс энэрэнгүй сэтгэл болон сэтгэцийн өвчний хоорондын холбооны талаар бодлыг нь асуув.
Яагаад хүмүүс биеийн өвчтэй хүнийг өрөвдөх атлаа сэтгэцийн өвчтэй нэгнийг тэгж өрөвдөх нь ховор байдгийг Алан Янг тодруулж мэдэхийг хүсчээ.
Хэрвээ хорт хавдартай нэгэн гудамжинд хэвтэж байвал хүмүүс шуугиан дэгдээдэг. Гэтэл яагаад шизофренитэй хүн ингэж хэвтэж байхад хүмүүс төдийлөн тоодоггүй юм бэ?
“Мэдэхгүй юм” хэмээн Далай лам хариулаад, сэтгэл гутрал зэрэг өвчнүүд юунаас болж үүсдэгийг илүү гүнзгий судлах хэрэгтэй хэмээн айлдав.
Далай лам долоо хоногийн амралтын өдрүүдээр Ванкуверт морилон “энх тайван ба боловсрол” шинэ төвийн нээлтэнд оролцоод, бямба гарагийн орой GM Place цэнгэлдэх хүрээлэнд 14,000 үзэгчийн өмнө энэ удаагийн айлчлалаа өндөрллөө.
Хотын дарга Сэм Салливан болон Канадын Иргэншил ба Цагаачлалын сайд Монте Солберг нар Парламентынхаа энэ оны эхээр олгосон Канад улсын хүндэт иргэн цолыг Далай ламд хүндэтгэн гардууллаа.
Энэхүү хүндэт иргэний цол нь Канадын түүхэнд гуравхан хүнд олгогдсон бөгөөд өмнө нь Өмнөд Африкийн удирдагч Нельсон Мандела, Дэлхийн II дайны үеэр олон еврейчүүдийг авран хамгаалсан Шведийн дипломат Рауль Валленберг нарт олгогдож байжээ.
“Дээрхийн гэгээнтээн, хэрэв та манай Парламентын тухай багахан ч гэсэн мэддэг бол бид хэзээ ч аливаа зүйл дээр парламентын бүх гишүүд санал нэгдэж байгааг хараагүй юм. Гэтэл энэ удаа нэгэн дуугаар бүгд зөвшөөрлөө. Та үнэхээр хүмүүсийг нэгтгэх чадвартай хүн гэдгийг харуулж чадлаа” хэмээн Солберг хэлэв.
Хятадын засаг захиргаанаас энэ шагналд хүчтэй эсэргүүцэл илэрхийлж, харилцаанд сөргөөр нөлөөлнө гэж анхааруулсан болов ч Канадын Гадаад Харилцааны Яам Хятадыг Төвд, Хятадын хууль ёсны засгийн газар гэж хүлээн зөвшөөрдөг ч Далай ламд гүн хүндэтгэл бишрэлтэй байх болно гэдэгээ хэлжээ.
Дээрхийн гэгээн 1959 онд Хятадын төрийн эсрэг бослого бүтэлгүйтсэний дараа Энэтхэгийн хойд зүгт ирсэн ч одоог хүртэл Төвдөд хүндлэгдсээр байгаа билээ.
Ёслолын дараа индэр Далай ламруу шилжин тэрээр аз жаргалыг хэрхэн төлөвшүүлэх тухай айлдвар айлджээ.
“Амжилттай, аз жаргалтай амьдралын ихэнх нь бидний сэтгэлийн хандлагаас шалтгаална. Мөнгө, эрх мэдэл, эрүүл мэнд зэрэг нь хоёрдогч зүйл. Хэрвээ сэтгэл тайван, амгалан байвал та амьдралаа утга учиртай, аз жаргалтай эдэлж чадна.” хэмээн айлдлаа.
