Сүүлийн жилүүдэд дэлхийн эдийн засгийн хямралын улмаас хөгжингүй орнуудын иргэд айдас хүйдэс, зовлон зүдгүүртэй нүүр туллаа. Хүмүүний зовлон зүдгүүрийг гэтэлгэж аз жаргал, сайн сайхны төлөө залбирах нь дэлхийн бүх шашны чин зорилго мөн билээ.
5000 гаруй жилийн түүхтэй хятадын соёлын өв нэн баялаг төдийгүй дэлхийн хамгийн олон хүн амтай орон юм. Мөн улс төр, эдийн засаг, цэргийн хүчний хувьд ч дэлхийд тэрүүлэх байр суурийг эзэлдэг. Гэвч орчин үеийн дэвшилтэт ертөнцөд Хятад улс тусгаар тогтнол, хууль дэг журам, ил тод байдалгүй бол тэргүүлэх үүргийг биелүүлэх боломжгүй юм.
Ху Жинтао даргын зохицон нэгдсэн нийгэм бүрдүүлэх бодлого үнэхээр магтууштай. Энэ бодлого нь Хятад улсад зайлшгүй хэрэгтэй бөгөөд дэлхий дахинд нэрээ гаргахад ч ач холбогдолтой юм. Хэдий тийм ч зохицон нэгдсэн нийгэм нь харилцан итгэл, нөхөрлөл, шударга ёсоор бий болох ёстой. Хүч хэрэглэх, дарангуйлалд тулгуурлаж үл болно.
Хятадын иргэдэд зөвхөн эдийн засгийн боломж олгох төдийгүй сэтгэлгээний эрх чөлөө, боловсрол эзэмших, дэлхий даяар ямар үйл явдал болж буйг мэдэх эрх чөлөө ч байх ёстой. Эдгээр эрх чөлөө нь хүний нийгэмд зайлшгүй шаардлагатай. Хэрвээ хурдтай өөрчлөгдөж буй энэ ертөнцөд дэлхий даяар болж буй өдөр тутмын явдлуудаас хоцорч байвал байгаль ертөнцөөс ч мөн хоцрох болно. Өнөөдрийн Хятад улсад телевиз, радио, интернет зэрэг түгээмэл мэдээллийн хэрэгсэл, түүний дотор BBC, CNN зэрэг олон улсын мэдээллийн сувгууд хүртэл хаагдсан тул ард иргэд нь дэлхийн үйл явдлын бодит мэдээллийг хүлээн авч чадахгүй байна. Би Хятадын Засгийн Газрын энэ сөрөг үйлдэлд ихэд харамсаж байна. Учир юу гэвээс энэ нь хятад иргэдийн үндсэн эрх, урт, богино хугацааны ашиг тусыг хязгаарлаж байна.
XXI зуун бол мэдээллийн хувьслын зуун. Гэвч дэлхийн зарим улс мэдээллийн чөлөөт урсгалыг хязгаарлаж байна. Үүнд Хятад улс ч багтаж байна, Ийм үйлдэл нь хуучирсан бөгөөд урт хугацаанд тогтвортой байх боломж үгүй. Тиймээс Хятад ч ойрын үед мэдээллийг тараах, хуваалцах тал дээр илүү либерал үзэл баримтлалыг барьж эхэлнэ гэдэгт итгэж байна.
Өнгөрсөн жил олон оюунлаг хятад хүн Хятад улсын эрх чөлөө, ардчилал, шударга ёс, тэгш эрх болоод хүний эрхийг дэмжсэн олон нийтлэл, нөлөөллийн ажлыг хийжээ. Олон салбарын хүмүүс “Charter 08” нэртэй чухал баримт бичигт гарын үсэг зурж буй тоо нэмэгдэж байгааг харсан. Энэ нь хятадын ард иргэд, тэр дундаа оюунлаг хүмүүс улсдаа илүү нээлттэй, эрх чөлөөт байдлыг хүсэж буй гүнзгий тэмүүллийг харуулж байна хэмээсэн илтгэл байв. Энэ нь бид бүгдийн бахархах ёстой зүйл мөн билээ.
Хятадын ард түмэнд дахин халуун дотно мэндчилгээ дэвшүүлэн, ирэх жилд БНХАУ бүх үндэстний дунд тэгш байдал, шударга ёс, нөхөрлөлийг хангаж, утга учиртай зохицон нэгдсэн нийгэм бүрдүүлнэ хэмээн хүсэж, залбирч байна.
Дээрхийн гэгээн XIV Далай лам
2009 оны 1 дүгээр сарын 25
Тэмдэглэл: төвөд хэлнээс орчуулав.
