АНУ-ын Вашингтон хот, 2011 оны 7 дугаар сарын 11-ний өдөр Дээрхийн гэгээн XIV Далай лам өглөө эрт Веризон төвд морилж, Дүйнхор ван айлдварын бэлтгэл ёслолоо үргэлжлүүлэв. Үүний дараа тэрээр “Radio Free Asia” байгууллагын төв оффист зочилж, ерөнхийлөгч Либби Лю болон бусад удирдах ажилтнууд түүнийг угтан авлаа.
|
| Зураг. “Чөлөөт Азийн Радио”-гийн төв байранд хүрэлцэн ирэхэд нь Дээрхийн гэгээн Далай ламыг хүндэтгэн угтаж буй нь… АНУ, Вашингтон хот. 2011 оны 7 дугаар сарын 11. Гэрэл зургийг: Дэнзин Чойжор/ OHHDL |
Дээрхийн гэгээн эхлээд тус радиогийн хятад хэлний алба дахь хөтлөгч Жерри Жаогийн хийсэн ярилцлагад оролцов. Тэрээр ярилцлагын үеэр эрх мэдлийн шилжилт болон төв үзлийн бодлогын ирээдүй зэрэг сэдвүүдийн талаар байр сууриа илэрхийлсэн ажээ.
Дараа нь тэрээр “Radio Free Asia”-ийн удирдах зөвлөлийн гишүүд, “Broadcasting Board of Governors” байгууллагын төлөөлөгчид болон урилгатай зочидтой уулзав. Энэхүү уулзалтад Калон Трипа Самдан ринбүүчи, тусгай төлөөлөгч Лоди Гяри мөн шинээр сонгогдсон Калон Трипа доктор Лувсан Сангай нар оролцсон байна.
Үүний дараа Дээрхийн гэгээн тус радиогийн төвөд хэлний албаны багийн ажилтнуудад хандан “АНУ дэлхийд томоохон үүрэг гүйцэтгэдэг улс бөгөөд бусдын төлөө санаа тавих энэрэнгүй сэтгэлээ хадгалж, үргэлжлүүлэх хэрэгтэй. Дэлхийн хамгийн том ардчилсан орон болох Америк, хамгийн олон хүн амтай ардчилсан улс болох Энэтхэг улс хоёр ирээдүйн дэлхийн хөгжилд чухал үүрэг гүйцэтгэнэ. Тэдний баримталдаг үнэт зүйлсийг дэлгэрүүлэхэд боловсрол хамгийн гол түлхүүр юм” хэмээн айлдлаа.
|
| Зураг. Дээрхийн гэгээн Далай лам “Чөлөөт Азийн Радио”-гийн төв байранд ажилтнуудад хандан үг хэлж буй… АНУ, Вашингтон хот. 2011 оны 7 дугаар сарын 11. Гэрэл зургийг: Дэнзин Чойжор/ OHHDL |
Дээрхийн гэгээн хэлэхдээ, радио нэвтрүүлгийн байгууллагууд хүмүүст боловсрол олгох, үнэнийг түгээхэд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг гэдгийг онцлов. Тэрээр хуучнаар “Чөлөөт Европын Радио” (Radio Free Europe)-гийн Берлиний ханыг нөгөө талаас нь сонсож байсан хүмүүст мэдлэг, мэдээлэл түгээж, ухамсар сэргээхэд оруулсан хувь нэмрийг дурсав. “Өнөөдөр технологийн боломж бололцоо тэр үеийнхээс үлэмж сайжирсан тул үнэгүй мэдээлэл авах боломж бололцоогүй хүмүүст боловсрол олгож туслалцаа үзүүлэх нэ шаардлагатай билээ” хэмээн айлдав. Mөн “Чөлөөт Азийн Радио”-д одоогоор монгол хэлний алба байхгүй байгааг дурдаад, “монгол хэлээр нэвтрүүлэг явуулж эхлэх нь зүйтэй санаачилга байх болно” хэмээн санал болгосон юм.
Үүний дараа тэрээр дахин Веризон төвд морилж, үдээс хойш төвөдийн буддын уламжлалыг дагагч олон нийтийн төлөөлөгчдөд хандан үг хэлэв.
Сүүлийн 10 жилийн турш дэлхий даяарх төвөдийн буддын шашны удирдагчид нэгдэж, хамтран ажиллах арга зам, соёлын өвийг хамгаалах нийтлэг зорилгын талаар хэлэлцэж ирсэн билээ. Дээрхийн гэгээний дэмжлэгтэйгээр 2010 оны 9 дүгээр сард Монгол улсын Гандантэгчинлэн хийдийн хамба лам Чойжамц Дэмбэрэл гавжийн урилгаар Улаанбаатар хотод анхны уулзалтыг зохион байгуулж, төвөдийн буддын шашны соёл, өвөрмөц онцлогийг хамгаалах тогтмол бүтэц байгуулах эхний хэлэлцүүлгийг эхлүүлжээ. Tус соёлын орон зай нь Төвөдийн өндөрлөгөөс эхлэн Гималайн бүс нутаг, Монгол, Оросын буддист, бүгд найрамдах улсууд хийгээд төвөдийн уламжлал дэлгэрсэн шинэ газар нутаг хүртэл хамардаг билээ. Улаанбаатар хот дахь уулзалтын дараа дараагийн хурал 2010 оны 10 дугаар сард АНУ-ын Атланта хотод болсон юм.
|
| Зураг. Уулзалтын дараа Дээрхийн гэгээн XIV Далай лам төвөдийн буддын шашны олон нийтийн төлөөлөгчидтэй мэндчилж буй нь… АНУ, Вашингтон хот. 2011 оны 7 дугаар сарын 11. Гэрэл зургийг: Соннам Зоксанг |
Вашингтон хот дахь уг уулзалт нь төвөдийн буддын шашны уламжлалт соёл иргэншлүүдийн уялдаа холбоог бэхжүүлэх, соёлын уналт, устаж үгүйрэх асуудалд дэлхийн анхаарлыг хандуулах, төвөдийн буддын амьд соёлыг хадгалах хийгээд түүнтэй холбогдох олон улсын хамтын ажиллагааны хөтөлбөрүүдийг боловсруулах зорилготой байв. Мөн энэ нь ялангуяа нийгмийн эмзэг бүлгийн хэрэгцээг хангах цогц хөгжлийн стратеги боловсруулах алхам байлаа.
Дээрхийн гэгээн үгийнхээ эхэнд “Өнөөгийн дэлхий дахинд тулгараад буй олон асуудлын үндэс нь ёс суртахууны зарчмын дутагдал юм. Хүний суурь үнэт зүйлстэй салшгүй холбоотой энэхүү ёс суртахууны хандлагыг түгээн дэлгэрүүлэх нь нэн чухал. Шашин шүтлэгийн итгэлээс илүүтэй шалтгаан судалгаа болоод шинжлэхүйд тулгуурлахыг илүүд үздэг хүмүүс буддын шашинд илүү сонирхолтой ханддаг. Энэтхэг улсын түүхэн Наландрын хийдийн гэгээнтнүүдийг “их сургуулийн багш нар” билээ. Тэд судалгаа, шинжилгээг илүүд үздэг байсан тул Төвөдийн буддын уламжлал Наландрын сургалтын ёсыг дагадаг нь өнөө цаг үед онцгой ач холбогдолтой. Буддын шашныг авч үзвэл тэрээр гурав хуваан ялгаж ойлгохыг чухалчилна. Нэгдүгээрт буддын ном судруудад шинжлэх ухааны сэдвүүд багтсан байдаг бөгөөд эдгээрийг шашны сургаал бус шинжлэх ухааны мэдлэгийн хүрээнд авч үзэх ёстой. Хоёрдугаарт үл мөнх чанар, шүтэн барилдлагын үзэл зэрэг философийн агуулгатай ойлголтууд бий. Эдгээр нь шашин гэхээсээ илүү гүн ухааны судлалд хамаарна. Гуравдугаарт буддын шашны шашинлаг тал буюу сүсэг бишрэлийн үйлдлүүд ордог. Хэрэв бид эдгээр бүхнийг шашны хүрээнд нэгэн цогц болгон авч үзвэл ялгаа гаргах нь төвөгтэй болно. Харин сэдвүүдийг тус тусад нь авч үзвэл буддын шинжлэх ухаан болон буддын философи нь шашнаас үл хамааран бүх хүнд буюу нийгэмд бүхэлд нь хамаарах нийтлэг агаад түгээмэл ач холбогдол бүхий сургааль юм. Төвөдийн нөхцөл байдал, ард түмний өнөөгийн байдлыг бодолцон үзвэл Төвөдийн буддын уламжлалыг хадгалж хамгаалахад Монгол улсын оролцоо чухал ач холбогдолтой. Үүнд урам зориг, идэвхи оролцоо болоод өнөөдрийнх шиг уулзалт, хэлэлцүүлгүүдийг тогтмол зохион байгуулах хэрэгтэй” хэмээн Дээрхийн гэгээн онцлон айлдлаа.
|
| Зураг. Урьдчилсан номын айлдварын төгсгөлд Дээрхийн гэгээн XIV Далай лам Дүйнхор ван айлдварын мандал чимэглэх ёслолыг удирдан залж буй нь… АНУ, Вашингтон хот. 2011 оны 7 дугаар сарын 11. Гэрэл зургийг: Дэнзин Чойжор / OHHDL |
Үүний дараа Дээрхийн гэгээн Камалашилагийн “Бясалгалын шат” болон Тогмэй Сангпо гэгээний “Бодьсадвын 37 үйл ёс” хэмээх хоёр судрын айлдвараа үргэлжлүүлж, өдрийн төгсгөлд бүрэн дуусгалаа. Тэрээр айлдварын төгсгөлд Шүгдэн тахилгын асуудлын талаар өөрийн байр суурийг тодруулж, ийм тахилга үйлддэг хүмүүсийг дараагийн өдрүүдэд болох авшигт оролцохгүй байхыг хүсэв.
Зочид буудалдаа буцахын өмнө Дээрхийн гэгээн Намгял хийдийн лам нарын бүтээсэн Дүйнхор ван айлдварын мандал чимэглэл хийх ёслолыг биечлэн удирдаж гүйцэтгэв.
Оройн цагт тусгай төлөөлөгч Лоди Гяри Калон Трипа Самдан ринбүүчид хүндэтгэл үзүүлэх хүлээн авалт зохион байгуулсан бөгөөд энэхүү арга хэмжээнд Төвөдийн Төв Захиргааны одоогийн болон тэтгэвэрт гарсан ажилтнууд болон Төвөдийн ард түмний олон жилийн анд нөхөд хүрэлцэн иржээ. Энэхүү арга хэмжээнд Гялва Кармапа ч морилсон бөгөөд тусгай төлөөлөгч Лоди Гяри профессор Самдан ринбүүчид талархал илэрхийлж, шинээр сонгогдсон Калон Трипа доктор Лувсан Сангайг албан ёсоор танилцуулсан юм.
Англи хэлнээс орчуулсан T.Ялгуун
